tag:blogger.com,1999:blog-68499554391860691902024-03-14T04:39:55.832+01:00KantelcollegesDe Noord Oost Brabantse Bibliotheken halen samen met individuen, (branche-)organisaties, bedrijven en instellingen sprekers naar deze regio die begrijpen dat onze samenleving aan het kantelen is. Die op hun manier handelen naar de uitspraak van Jan Rotmans dat we in een verandering van tijdperk zitten en dat er niets anders op zit als te Oefenen in (was: voor) een andere tijd.Townes55http://www.blogger.com/profile/01347372415689401396noreply@blogger.comBlogger10125tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-69675686855431155792014-11-26T13:56:00.000+01:002019-09-19T08:26:52.349+02:00Vrachtwagen gekanteld op de A50<blockquote class="tr_bq">
"Op de A50 tussen Ravenstein en Oss moet het verkeer ernstig rekening houden met vertragingen. Door een <i>gekantelde</i> vrachtwagen zijn twee rijbanen gestremd. U wordt aangeraden ..." </blockquote>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Jan Rotmans en kantelen</b><br />
Hoogleraar transitiekunde <a href="http://www.janrotmans.nl/">Jan Rotmans</a> gebruikt het woord <i>kantelen</i> regelmatig. Om aan te geven dat onze samenleving op verschillende plekken flink aan het veranderen is. Voor de argeloze toeschouwer komt dat woord gezwollen over. Zo iemand ziet een (economisch) systeem dat ondanks alles toch nog redelijk doorgaat. Er zijn problemen, crises (meervoud) maar: "Kantelen. Hoezo?" <br />
<br />
Voor zo'n burger is onze samenleving als die niet meer zo spiksplinternieuwe vrachtwagen die even boven Ravenstein op weg is naar het Zuiden. Niks aan de hand. De wagen is volgeladen en de chauffeur - noch de toeschouwer aan de kant - weet dat er een grote plas olie ter hoogte van Ravenstein op het wegdek ligt. Óf dat de lading in de vrachtauto langzaam is gaan schuiven. Van links naar rechts. Of van rechts naar links. Maar het doet er ook niet zo veel toe. Die o zo stabiel lijkende vrachtwagen gaat straks kantelen. Door externe oorzaken. Of doordat de interne balans verstoord is geraakt. Maar er zal gekanteld worden. Waardoor de weg tijdelijk geblokkeerd zal zijn. Maar nadat alles is opgeruimd en de vrachtauto langs de uitdeuker is geweest, kan de weg vervolgd worden. Maar het was wel een hoop gedoe. En - moraal - had voorkomen kunnen worden. Alhoewel. Af en toe gebeuren dit soort ongelukken. Hoort bij het leven, de menselijke soort en onze geschiedenis.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Externe en/of interne redenen</b><br />
Voor beide opties is iets te zeggen. De kanteling van de vrachtwagen wordt waarschijnlijk door beiden veroorzaakt. Het is belangrijk om te realiseren dat die kanteling ONZE kanteling is. Of zal worden. Een kanteling die wij in onze periode hier op aarde zullen meemaken. <br />
Twee oorzaken die 'toevallig' samenkomen. Extern gaat het ondermeer om zaken als schaarser worden van belangrijke grondstoffen, gevolgen van het veranderende klimaat, groeiende wereldbevolking, vergrijzing en toenemende ongelijkheid. Ontwikkelingen waar de chauffeur in zijn veilige vrachtwagen (onze samenleving) ogenschijnlijk geen invloed op heeft. Aan de andere kant is in onze eigen maatschappij (in die vrachtwagen, dus) zelf ook van alles aan het schuiven. Jan Rotmans noemt in zijn nieuwste boek (<a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/10/jan-rotmans-2.html">Verandering van tijdperk : Nederland kantelt</a>) negen sectoren, waarin 'dingen' gaan kantelen. Sterker: waarin al van alles aan het schuiven is. Onderwijs, zorg, energie, voedsel, bouw, ruimte, water, kunst/cultuur en financiën.<br />
De weg waarop onze vrachtauto rijdt kun je trouwens zien als 'onze weg door de geschiedenis'. <br />
<br />
<b>Een voorwoord</b><br />
Onlangs verscheen <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/11/lenette-schuijt.html">Wat bezielt ons? : van verstarring naar vitaliteit</a> van <a href="http://www.lenetteschuijt.nl/">Lenette Schuijt</a>. Een vrouw die al ruim twintig jaar bezig is als organisatie-adviseur en meedenkt over zaken als leiderschap, innovatie, creativiteit in bedrijven, organisaties en instellingen. Ze weet dat onze samenleving in een groot transitieproces zit en vroeg Jan Rotmans om een voorwoord. Daaruit enkele citaten:<br />
<blockquote class="tr_bq">
In haar boek <i>Wat bezielt ons? Van verstarring naar vitaliteit</i>
beschrijft Lenette Schuijt in een heldere en toegankelijke stijl de oude
instituties, hun achterhaalde logica en perverse prikkels. Ze laat zien
hoe de menselijke factor gemangeld dreigt te worden door
allesoverheersende systemen, die misschien niemand wilde, maar die niet
zo eenvoudig veranderd kunnen worden. Het maakt de noodzaak van een
transitie op indringende wijze duidelijk.</blockquote>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://i.mgtbk.nl/boeken/9789013123166-240x300.jpg?_=IDRWFas3" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://i.mgtbk.nl/boeken/9789013123166-240x300.jpg?_=IDRWFas3" /></a></div>
<blockquote class="tr_bq">
Door van een aantal sectoren, zoals het onderwijs en het bedrijfsleven,
de oude en nieuwe wereld naast elkaar te zetten, wordt het overduidelijk
dat de kanteling niet alleen onontkoombaar is, maar ook al volop gaande
is. De hoofdstukken over andere manieren van denken en het
slothoofdstuk prikkelen de lezer om zelf bij te dragen aan duurzamere
samenlevfing die op de menselijke maat is geschoeid. Ze laten zien dat
elk individu in staat is om de oude, verstarde samenleving sneller te
laten kantelen en mede vorm te geven aan een nieuwe samenleving. Er zit
veel leiderschap verscholen in de nieuwe samenleving. Mensen die vanuit
een eigen verantwoordelijkheid en een hang naar autonomie met hart en
ziel bezig zijn om van onderop nieuwe projecten te realiseren in hun
eigen leef- en werkomgeving. De nieuwe leiders zijn dienstbaar aan de
samenleving en van onschatbare waarde om nieuwe waarden en instituties
op te bouwen. Wie niet goed kijkt ziet ze niet, maar wie wel goed kijkt
ziet deze nieuwe leiders al op de radar. Want uiteindelijk draaien
transities om mensen. Mensen die al struikelend leren en verder komen in
hun ontwikkeling en gezamenlijk werken aan een toekomst die hoop biedt.
Dit boek biedt zo'n hoopvol perspectief en daarom kan ik het van harte
aanbevelen</blockquote>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" width="292" /></a></div>
<b>Een zaaier van twijfel</b><br />
Jan Rotmans noemt zich op <a href="https://twitter.com/janrotmans">zijn Twitteraccount</a> professor en progressor. Frisdenker en dwarsdenker. Toen hij in februari 2014 in Uden aan een 'never ending tour' door Nederland begon heb ik hem in een beschouwend artikel ietwat oneerbiedig 'weggezet' als <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2014/02/een-zadenkoopman-in-uden.html">zadenkoopman</a>. Iemand die zich voorgenomen heeft om bij veel burgers het zaad van de twijfel te zaaien. Hij heeft een aansprekend verhaal (met kekke powerpoint). Overrompelt elke zaal. Zet mensen op het verkeerde been. Zet hen aan daardoor juist aan om na te denken over wat hij heeft gezegd. Juist mensen die nog steeds geloven dat binnenkort 'alles' weer wordt zoals vroeger (zeg de booming jaren negentig). Binnen hun sector, branche, regio. Rotmans, Schuijer en vele anderen weten dat dit niet gaat gebeuren. Overal (nou ja, bijna overal) zullen dingen drastisch gaan veranderen. Sterker: overal (nou ja, bijna overal) zijn dingen aan het veranderen. Het jaarthema van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken was (in seizoen 2013-2014) <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd</a>. Inmiddels hebben we het jaarthema verlengd tot de zomer van 2015 en hebben het woordje <span style="color: red;">voor</span> veranderd door <span style="color: red;">in</span>. <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2014/10/van-voor-naar-in.html">Overal in de samenleving zijn mensen bezig met <i>Oefenen in een andere tijd</i></a>. De vrachtwagen is nog steeds niet gekanteld, maar die olievlek iets verderop wordt steeds zichtbaarder (mits je het wilt zien). Oh ja, én in de vrachtwagen is al het nodige verschoven.<br />
<br />
<b><a href="http://elioelestorietese.it/files/2014/04/Neverending_Tour.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://elioelestorietese.it/files/2014/04/Neverending_Tour.jpg" height="160" width="400" /></a>Van 250.000 naar 2,5 miljoen</b><br />
Al in Uden gaf Jan Rotmans aan dat hij - met zijn <i>'never ending tour</i>' als een soort Bob Dylan door Nederland - er aan bij wil dragen dat het aantal mensen die bezig zijn met veranderen groter wordt. Zijn - wetenschappelijke (?) - visie is dat als deze groep tot ongeveer tweeëneenhalf miljoen Nederlanders groot is uitgegroeid 'de' kanteling daar zal zijn. Voilà een andere samenleving. Een andere tijd. Niemand kan weten of deze stelling klopt. Evident lijkt wel dat als de massa groter wordt - om een andere beeldspraak te gebruiken - de dam zal breken. En de vrachtauto zal kantelen. <br />
Misschien ontstaan de veranderingen wel zonder groot ongeluk? Geen <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Creatieve_destructie">creatieve destructie</a>? Waarschijnlijk, onmogelijk. Elke verandering van tijdperk gaat met momenten van "Au" gepaard. Jan Rotmans zal het beamen.<br />
<br />
<b>Elf maanden later - een tweede optreden in Noord Oost Brabant</b><br />
Toen we Jan Rotmans in december 2013 benaderden voor een lezing gaf hij aan in de toekomst meer van dit soort bijeenkomsten te gaan geven. Hij zag zijn optreden in theater Markant in Uden als een soort try-out of première. Alhoewel dat natuurlijk moeilijk valt te benoemen bij iemand die zo vaak in het land spreekbeurten verzorgt. Duidelijk werd die avond in Uden wel dat een muzikaal intermezzo tijdens zo'n avond niets toevoegt. Ook werd duidelijk dat een écht goede powerpoint belangrijk is. En dat je als organisatie moet proberen de vragenronde ná de pauze ietwat te sturen. <br />
<br />
Na zijn succesvolle optreden in theater Markant in Uden (550 bezoekers) trok hij in de vele maanden daarna door heel Nederland. Via <a href="https://twitter.com/janrotmans">Twitter</a> kun je goed volgen waar hij zoal optreedt. De meest uiteenlopende plekken (heel Nederland én daarbuiten). Voor diverse bedrijven, organisaties, instellingen, clubs, branches, directies. Zonder enige twijfel vertelt hij tijdens zijn lezing ongeveer het verhaal dat hij al in Uden vertelde (klik <a href="http://www.slideshare.net/janrotmans/uden25februari2014-volledigeversie">hier</a> voor de presentatie), maar aangevuld met nieuwe (voortschrijdende) inzichten en elementen die voor de bewuste groep waarvoor hij sprak van belang zijn. Hij zal zonder enige twijfel bij accountants andere klemtonen hebben gelegd. Of bij een zaal vol zorgprofessionals. Burgemeesters. Energie-'boeren'. Overal zal hij echter niet nalaten om de zaak plat gezegd wat op te naaien. Ze uitdagen om na te gaan denken over zaken die in hun branche (gaan) spelen. Overal bleef hij zaaien. Onrust. Ongemak. Schrijnen. Maar ze ook te wijzen op de kansen.<br />
<br />
Op <a href="http://www.nobb.nl/component/rseventspro/evenement/3127-jan-rotmans-oefenen-in-een-andere-tijd">maandag 19 januari 2015 komt hij terug naar de regio Noord Oost Brabant</a>. Elf maanden ná zijn <a href="http://www.nobb.nl/oss/collecties/hd/4859-lezing-jan-rotmans-in-theater-markant-in-uden">optreden in Uden</a>. Dit keer spreekt hij in Oss, in theater De Lievekamp. Benieuwd hoe het hem is vergaan. En hoe zijn verhaal is veranderd.<br />
<br />
<b>Negen maanden later: een nieuw boek</b><br />
Maar nu zijn we bijna negen maanden later en wordt op <a href="http://www.dezwijger.nl/126952/nl/jan-rotmans-nederland-kantelt">donderdag 27 november 2014</a> in Amsterdam een nieuw boek van hem gepresenteerd: <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/10/jan-rotmans-2.html">Verandering van tijdperk : Nederland kantelt</a>. Ook wordt die avond het platform <b>Nederland kantelt</b> gepresenteerd. <br />
<blockquote class="tr_bq">
Het platform Nederland Kantelt wil zichtbaar maken hoe breed en groot de vernieuwingsbeweging in Nederland is op negen verschillende terreinen: onderwijs, zorg, energie, voedsel, bouw, ruimte, water, kunst/cultuur en financiën. Veel vernieuwers opereren binnen hun eigen domein maar zijn onbekend met vernieuwers in andere domeinen. Iedereen zit opgesloten binnen zijn eigen silo. Nederland Kantelt wil de muren tussen de silo’s slechten door te stimuleren dat vernieuwers in uiteenlopende velden elkaar leren kennen en van elkaar gaan leren. Juist door verbindingen te leggen tussen allerlei domeinen wordt de veerkracht van de vernieuwingsbeweging groter.</blockquote>
<br />
<blockquote class="tr_bq">
Doel van Nederland Kantelt is om het aantal actief betrokken mensen bij de vernieuwingsbeweging te vertienvoudigen in vijf jaar: van 250.000 mensen naar 2.5 miljoen (20% van het aantal mensen ouder dan 20 jaar, dan is het kantelpunt bereikt). Om dit actief te ondersteunen is een digitaal kantelplatform ontwikkeld: www.Nederlandkantelt.nl waar mensen zich aan kunnen verbinden en ondersteuning kunnen krijgen van een kantelteam met verbinders uit allerlei regio’s in Nederland.</blockquote>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-X5ZFCoxUTuo/U_YA_PJm99I/AAAAAAAAB5Y/TSDTiZXUEeU/s1600/KantelcollegeLogo.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="171" src="https://3.bp.blogspot.com/-X5ZFCoxUTuo/U_YA_PJm99I/AAAAAAAAB5Y/TSDTiZXUEeU/s1600/KantelcollegeLogo.jpg" width="400" /></a></div>
<b>Onze kanteling</b><br />
In deze onzekere tijd zouden meer burgers zich moeten realiseren dat deze aanstaande kanteling onze opdracht is. Zoals in het verleden andere generaties voor andere grote uitdagingen hebben gestaan. Waar ze ook niet voor hadden gekozen. Nee, zij kregen hun opdracht ook gewoon voor hun kiezen. De komst van de stoommachines. Afschaffen van slavernij. Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het leven is vol verrassingen. Aangename en minder leuke. Accepteer het maar als mensheid. We hebben de pech (of als je het écht begrijpt: het geluk) om deze transitie op ons bord aan te treffen. Deze kanteling. En zie er maar iets van te maken.<br />
<br />
<b>De prijs van burgerschap</b> -<b> "that we do not grudgingly accept but rather seize gladly"</b><br />
Ik heb de afgelopen jaren <a href="http://www.nobb.nl/oss/zoekresultaten/142-algem1/muziek/1311-music-that-comes-from-a-far-better-land">al eerder verwezen naar een fragment uit een lange toespraak</a>. Uitgesproken op <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/First_inauguration_of_Barack_Obama">dinsdag 20 januari 2009</a>. Door Barack Obama, toen hij werd ingezworen als president van de Verenigde Staten. Daarin houdt hij zijn volk voor dat elke generatie haar deel van de problemen voor haar kiezen krijgt. En dat je die uitdaging maar beter redelijk opgewekt tegemoet kunt treden. Dus niet tandenknarsend, maar met een kwieke, opgewekte tred en mind. Waarom? Omdat het je dan beter af zal gaan. Je begrijpt dat af en toe vervelende dingen gebeuren. En - vooral hierom is het zo'n mooi fragment - dat je er als mens beter door wordt. Hij verwijst niet voor niets naar (eeuwige) waarden.<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
Our challenges may be new. The instruments with which we meet them may be new. But those values upon which our success depends — hard work and honesty, courage and fair play, tolerance and curiosity, loyalty and patriotism — these things are old. These things are true. They have been the quiet force of progress throughout our history. What is demanded then is a return to these truths. What is required of us now is a new era of responsibility — a recognition, on the part of every American, that we have duties to ourselves, our nation, and the world, duties that we do not grudgingly accept but rather seize gladly, firm in the knowledge that there is nothing so satisfying to the spirit, so defining of our character, than giving our all to a difficult task.</blockquote>
<br />
<blockquote class="tr_bq">
This is the price and the promise of citizenship. </blockquote>
(woensdag 26 november 2014)<br />
Hans van DuijnhovenAnonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-52611872609959632992014-09-16T22:47:00.000+02:002019-09-19T08:31:20.972+02:00Oefenen voor een andere tijd met Tom Kniesmeijer en Bob HuttenOp <a href="http://www.nobb.nl/nobb/activiteiten/evenement/2871-tom-kniesmeijer-en-bob-hutten-over-de-trendrede-2015">donderdag 9/11</a> (9 september) 2014 spraken in theater Markant op verzoek van de openbare bibliotheken in Noord Oost Brabant en <a href="http://www.hierhoudenwevan.nl/udenaar-de-toekomst/">Udenaar de Toekomst</a> twee heren over onze sterk veranderende (kantelende) wereld. De aanleiding was <a href="http://www.trendrede.nl/">de vijfde TrendRede</a>, die op 9 september in Utrecht werd gepresenteerd. Initiatiefnemer Tom Kniesmeijer, die zichzelf als trendpsycholoog 'neerzet' nam de eerste helft van de avond in Uden voor zijn rekening. Ná de pauze reageerde de Veghelse ondernemer Bob Hutten (van <a href="http://www.hutten.eu/">Hutten catering</a>) op deze rede en ging vervolgens door over zijn kijk op onze tijd, zijn sector (zeg maar de wereld die zorgt voor ons voedsel) en hoe hij in de 21e eeuw met 'zijn' samenwerkers omgaat om ... Tja, om wat: waarde toe te voegen en te 'regelen' dat er betekenis ontstaat.<br />
Bob Hutten nam in zijn verhaal woorden ('beelden') uit de TrendRede me: systeemprikkers, ketenkrakers, nieuwe Geuzen en betekenisrevolutie.<br />
<br />
Collega Jan maakte deze avond opnames en monteerde er twee filmpjes uit. De geluidskwaliteit is helaas niet altijd ideaal. Maar met bescheiden middelen kun u als kijker een beeld krijgen van deze avond die tegen de 400 bezoekers trok.<br />
<br />
<b>Deel 1 - Tom Kniesmeijer</b> (9:00)<br />
<br />
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="//www.youtube.com/embed/xbRd2qoRmKc?list=UUJSy9I3jShk3T32LKJU7XBw" width="560"></iframe><br />
<br />
<b>Deel 2 - Bob Hutte</b>n (9:19)<br />
<br />
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="//www.youtube.com/embed/TvQffP0Nvg4?list=UUJSy9I3jShk3T32LKJU7XBw" width="560"></iframe>
Anonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-6357722378046574832014-09-01T15:28:00.000+02:002019-09-19T08:31:12.116+02:00Rutger Bregman, een opgewekte aanzegger<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://d21buns5ku92am.cloudfront.net/33251/images/108976-2da72401-4ded-486e-9928-7115d730660e-corres_logo_icon_red_01-large-1380294223.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><br /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihqf1JzTMPGPuzDAgwUJhn1-QutDEEMRX66hsPR3_pGrqhPLBmaELmJBHyB4nSfyiBtsTt39X0rc-r-KDlImcnGOBaBlWzN14uP4OzujI1bwSrEVqN1dIXg5fAEV29niyu0J8m3KRg5M6Q/s1600/rutger-1.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihqf1JzTMPGPuzDAgwUJhn1-QutDEEMRX66hsPR3_pGrqhPLBmaELmJBHyB4nSfyiBtsTt39X0rc-r-KDlImcnGOBaBlWzN14uP4OzujI1bwSrEVqN1dIXg5fAEV29niyu0J8m3KRg5M6Q/s1600/rutger-1.png" width="400" /></a></div>
<b>Rutger Bregman</b> (1988) is een van de interessantste jongemannen in Nederland. Had een van de Zomergasten van 2014 kunnen zijn, maar de iets oudere <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Ionica_Smeets">Ionica Smeets</a> was een (w)aardige vervanger. Hij was trouwens al een keer prominent op tv (<a href="http://tegenlicht.vpro.nl/nieuws/2014/februari/rutger-bregman.html">Tegenlicht</a>)<br />
<br />
<b>De Correspondent</b><br />
Hij maakt (ook) niet toevallig deel uit van het kleine team jongelui dat sinds een jaar <a href="https://decorrespondent.nl/home">De Correspondent</a> in de lucht brengt. Op die site kan hij zich uitleven. <a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4223-citaat-32">Veel lezen</a>. Over uiteenlopende onderwerpen. Onderzoek doen. Die gelezen stof samenvatten. Lekker schrijven. Én - en daarom is hij zo'n interessante jongeman - er zelf' 'een draai' aan geven. Een standpunt innemen. Iets vinden van hetgeen hij heeft gelezen. Niet belerend of prekend. Moeilijk voor een domineeszoon. Zijn toon is erg 'luchtig'. Perfect passend bij wat hij inhoudelijk beweert. En dat laat zich als volgt samenvatten: We leven - écht waar! - in de <i>best of all worlds</i>. Fysiek en als je naar de geschiedenis kijkt. Maar er is wel een gebrek aan visie op de iets verdere toekomst. Terwijl - constateert hij (denk ik) terecht - veel mensen snakken naar een vleugje begeestering, bezieling, passie. En dat er - in die bijna 'perfecte' wereld - veel kan, zal én moet veranderen. Niet omdat Rutger dat zelf zo nodig vindt, maar omdat er veel signalen zijn die daar op wijzen. <br />
<blockquote class="tr_bq">
"Het probleem is niet dat we het niet goed hebben, het probleem is dat we niet weten hoe het beter kan."</blockquote>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://blogstatic.decorrespondent.nl/blog/images/correspondent_blog_portrait_rutger_bregman_01.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://blogstatic.decorrespondent.nl/blog/images/correspondent_blog_portrait_rutger_bregman_01.jpg" height="207" width="400" /></a></div>
Dus wat doet hij? In talloze artikelen heeft hij de afgelopen maanden (vanaf september 2013) ideeën op de Nederlandse samenleving losgelaten. Hij spreekt in commissie. Haalt voorbeelden van over de hele wereld naar voren en presenteert ze als het ware zo: "Wellicht zouden we hier toch eens over na moeten gaan denken, praten? Misschien is het idee dat ik hier naar voren haal niet 'het' beste idee, maar andere oplossingen voor dít probleem waren ook niet succesvol." Hij geeft zelf aan 'het' ook niet te weten. Sterker: hij bepleit voor zichzelf en anderen <a href="https://decorrespondent.nl/227/vrijheid-van-meningsverandering/4140677717-7ac95eac">Vrijheid van meningsverandering</a>. <br />
<br />
<b>Een aanzegger</b><br />
Ik zie hem als een soort <a href="http://myrofas.wikidot.com/beroepen:aanzegger"><b>aanzegger</b></a>. Een oud woord. Niet bedoeld om hem oneerbiedig neer te zetten. Integendeel.<br />
<blockquote class="tr_bq">
Een aanzegger was een persoon die bij een sterfgeval naasten van de overledene op de hoogte stelde van de droevige gebeurtenis en ze eventueel uitnodigde voor de begrafenis. Deze persoon mocht geen familiebanden hebben met een van de familieleden van de overledene. Ook deed deze persoon indien nodig aangifte bij de autoriteiten van het sterfgeval, bestelde een kist bij de timmerman en zorgde ervoor dat de begrafenis geleid werd door een geestelijke. Ook zorgde de aanzegger voor dragers van de kist. Een aanzegger kan vergeleken worden met de hedendaagse begrafenisondernemer.</blockquote>
<b> </b><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/799065/1/1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/799065/1/1.jpg" height="400" width="252" /></a></div>
<b>Een opgeruimd karakter</b><br />
Voor zover ik het kan beoordelen is Rutger Bregman een opgeruimd man. Opgeleid als historicus. Heeft een tijdje columns voor De Volkskrant geschreven. Gebundeld onder de titel <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/08/rutger-bregman.html">Met de kennis van toen : actuele problemen in het licht van de geschiedenis</a>. Voordat hij toetrad tot de club van De Correspondent schreef hij een prachtig boek: <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/03/rutger-bregman-2.html">De geschiedenis van de vooruitgang</a>. Hij <a href="http://www.nobb.nl/nobb/collecties/jaarthema/146-algem1/jaarthema/4380-jaarthema-oss-3">sprak in april 2013</a> op ons verzoek in de Groene Engel in Oss over dat boek. Dat boek was toen net uit en in Oss sprak hij daar voor de eerste keer over. Hij was een jaar eerder daarvoor uitgenodigd. De reden: die goedgeschreven columns in De Volkskrant.<b><br /></b><br />
<b><br />Veel en lekker lezen en schrijven</b><br />
In een interview heeft hij ergens eens gezegd dat hij pas op de universiteit als een bezetene is gaan lezen. Een van zijn leraren was Maarten van Rossem. Vooral non-fictie. Zijn tweede boek is daar een weerslag van. Hij heeft daarin honderden boeken als het ware op zijn manier 'naverteld' en er een eigen draai aan gegeven. Een verhaal verteld. Hij lijkt op een bepaalde manier op de Australische schrijver Bill Bryson. De reisauteur die op zeker moment tot de conclusie kwam dat hij weliswaar al dertig jaar voor zijn werk de hele wereld had afgereisd, maar van héél veel zaken niets afwist. Nam een jaar vrijaf en ging ruim driehonderd populairwetenschappelijke boeken ("en daar is niets mis mee!") lezen. En op zijn manier navertellen. Dat leidde tot <a href="http://bicat.oboss.nl/cgi-bin/bx.pl?event=tdetail&titcode=41120">Een kleine geschiedenis van <i>bijna</i> alles</a>. Let op het woordje 'bijna'. Hij voegde er weinig van zichzelf aan toe. Leverde geen ideeën voor een andere of betere wereld. Dat was daar ook niet nodig. Rutger doet dat dus wel in zijn <i>De geschiedenis van de vooruitgang</i>. Hij vertelt in 400 pagina's een soort verhaal à la Bill Bryson maar zet die feiten meer naar zijn hand en maakt er een 'dwingend' betoog van. En sinds hij bij <i>De Correspondent</i> zit gaat hij daar gewoon mee door. Zijn (tweede) boek heeft ook wel iets weg van <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/kevin-kelly.html">De wil van technologie</a> van Kevin Kelly (uit 2010/2012).<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://s.s-bol.com/imgbase0/imagebase3/large/FC/3/5/1/1/9200000010081153.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="506" height="640" src="https://s.s-bol.com/imgbase0/imagebase3/large/FC/3/5/1/1/9200000010081153.jpg" width="403" /></a></div>
<b>Een derde boek</b><br />
Dus komt er op 15 september een nieuw boek uit van Rutger. Met een lange titel. <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/08/rutger-bregman-3.html">Gratis geld voor iedereen : en nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen</a>. Wordt uitgegeven door <i>De Correspondent</i>. Op <a href="http://www.nobb.nl/oss/activiteiten/evenement/2984-rutger-bregman-over-gratis-geld-voor-iedereen-en-vijf-ideeen-die-de-wereld-kunnen-veranderen">maandag 27 oktober 2014 spreekt hij in theater De Lievekamp</a> over dit boek en zijn ideeën die de wereld kunnen veranderen. Ideeën die perfect aansluiten bij het jaarthema van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken: <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd</a>. Want, één ding is zeker: de ideeën die hij poneert zijn niet perfect. Zullen velen tegen de borst stuiten. Het is maar de vraag of 'ze werken'. Maar Rutger maakt aannemelijk dat er voor sommige problemen al veel oplossingen zijn bedacht en uitgevoerd. Helaas hebben we ondanks al die inspanningen nog steeds veel werklozen, is er alom armoede, te veel daklozen, loopt de Derde wereld nog steeds achter, enzovoorts. <i>Let's try something different!</i> Nietwaar? <i>Oefenen. Voor een andere tijd</i>.<br />
<br />
<b>20e - 21e - 19e eeuw</b><br />
Jaren geleden verscheen het laatste boek van een beroemd historicus, <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Tony_Judt">Tony Judt</a> - <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/tony-judt.html">Het land is moe</a>. Die op zijn sterfbed (hij had ALS) een soort testament voor ons - de achterblijvers - dicteerde. In dat boek waarschuwt hij ons om op onze tellen te passen. Hij voorzag toen al dat we als samenleving het gevaar liepen terecht te komen in 'negentiende eeuwse' toestanden. Daarmee bedoelt hij de tijd waarin het overgrote deel van de bevolking straatarm was, zonder veel rechten door het leven ging en weinig perspectief had op verbetering. Hij wist als historicus dat we in het Westen het gros van die ellende in de 20e eeuw hebben opgelost. Judt was bang dat er tendensen waren die wezen op een soort terugkeer naar die wereld en tijd. Hij had dat in 2009 goed gezien. Die signalen waren er toen ook al. Waarschijnlijk heeft hij de verschijning van een (inmiddels klassiek) boek van twee epidemiologen (Wilkinson en Pickett) niet meer meegemaakt. Maar in hun <a href="http://www.nobb.nl/oss/collecties/citaten/4462-citaat-75">The spirit level</a> tonen zij aan dat die 'negentiende eeuwse' wantoestanden nog steeds aanwezig zijn. Dit jaar kwam daar het alom besproken boek van de Franse econoom <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/04/thomas-piketty.html">Thomas Piketty</a> bovenop. Rutger was (trouwens) de eerste persoon die in Nederland de aandacht op dat toen nog onbekende boek vestigde (<a href="https://decorrespondent.nl/883/Al-onze-theorieen-over-het-kapitalisme-weerlegd-in-een-grafiek/16106689093-8b079810">Al onze theorieën over het kapitalisme weerlegd in één grafiek</a>)<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://www.bookspot.nl/images/active/carrousel/fullsize/9789023474517_front.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="499" height="400" src="https://www.bookspot.nl/images/active/carrousel/fullsize/9789023474517_front.jpg" width="248" /></a></div>
<span id="goog_1668199186"></span><span id="goog_1668199187"></span>Het lijkt er sterk op dat veel politici en directeuren van bedrijven en instellingen met twintigste eeuwse visies en methodieken de problemen van onze (heel andere) 21e eeuw te lijf gaan. Daadkrachtig (dat wel) maatregelen nemen en daardoor soms, ongewild bijdragen aan het laten groeien van 19e eeuwse wantoestanden. <br />
<br />
<b>Een kantelende samenleving - kantelcollege</b><br />
De ideeën die Rutger aandraagt hebben te maken met problemen in en van onze 21e eeuw. En hij wil dat er een debat gevoerd wordt om die problemen met 21e eeuwse methoden én ogen te lijf te gaan. Onze 21e eeuw wijkt op veel punten van de vorige af. Het is niet slim om met dat oude gereedschap te blijven werken. Rutger wil dat er anders naar die problemen gekeken wordt en dat er 'onorthodoxe' oplossingen worden bedacht of gezocht. Hij draagt er een aantal aan. Ideeën waar veel mensen waarschijnlijk van zullen zeggen 'dat er iets in zit'. Veel mensen 'weten' bijvoorbeeld diep van binnen dat er de komende jaren, decennia voor veel mensen geen betaald werk meer zal zijn (weggelegd). Denk aan de komst van robots, zelflerende systemen, 3D printing, vergrijzing. En dat het in dat kader weinig zin heeft om werklozen wekelijks een sollicitatiebrief te laten opsturen. Of ons dwingen tot ons 67e of 70e door te laten werken. Terwijl er aan de andere kant (té) veel jongeren geen kans hebben om ergens onder aan de ladder te beginnen. Experimenteer met andere methodes. Start een debat op over een basisinkomen. Laat filosofen en ethici nadenken over een samenleving waarin de helft van de bevolking 'niet meer nodig' is om het economische systeem draaiende te houden. Denk na over dat economisch systeem. <br />
<br />
<b><a href="http://www.benhartman.nl/wp-content/uploads/2012/11/Aanzegger..jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.benhartman.nl/wp-content/uploads/2012/11/Aanzegger..jpg" height="400" width="333" /></a>Nogmaals: de aanzegger</b><br />
Rutger Bregman stelt samen met andere jongelui vragen. Over zaken die voor de meeste mensen, maar zeker voor het huidige cohort politici, beleidsmakers en CEO's niet bespreekbaar zijn. Té druk bezig om het vastgelopen model (van de vorige eeuw) weer aan de praat te krijgen. Maar Rutger en anderen gaan op hun manier 'vrolijk' verder geluiden te ventileren die daar haaks op staan. Ze zeggen als het ware dat het oude model op is, en dat er nagedacht (of geoefend) moet worden met een ander voertuig, andere gereedschappen. Of bedenk zelf een andere beeldspraak.<br />
<br />
<b>De MT20M</b><br />
Voor de spreekbeurt van donderdag 27 oktober heb ik Rutger voorgehouden om zich uit te spreken over een nieuw op te richten ministerie. Wat zou het Ministerie van 'Terugdraaien van 20e eeuwse Maatregelen' als eerste ter hand moeten nemen? (De MT20M)<br />
<br />
<span id="goog_1668199201"></span><span id="goog_1668199202"></span><a href="http://2.bp.blogspot.com/-X5ZFCoxUTuo/U_YA_PJm99I/AAAAAAAAB5U/D8iVtC_aOUk/s1600/KantelcollegeLogo.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="171" src="https://2.bp.blogspot.com/-X5ZFCoxUTuo/U_YA_PJm99I/AAAAAAAAB5U/D8iVtC_aOUk/s1600/KantelcollegeLogo.jpg" width="400" /></a>Wellicht helpt het model dat onlangs aangereikt werd in 'een filmpje' om uit te leggen hoe mensen naar de werkelijkheid kijken: <i>Ideal - Think - Reality</i>. Een gemiddeld mens heeft over bepaalde zaken een ideaalbeeld ("Zo zou het moeten zijn!"), maar diezelfde persoon weet dat dit ideaal niet bestaat en daarom denkt hij dat de werkelijkheid anders zal zijn ("Ik denk dat het zus en zo zit, of zal zijn") maar helaas is het feitelijk héél anders (de realiteit). Dit model wordt geïllustreerd in <a href="http://www.upworthy.com/9-out-of-10-americans-are-completely-wrong-about-this-mind-blowing-fact-2?g=6">dit filmpje</a> (6:30)<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.nobb.nl/images/Citaten/LvSBregmanMomkai.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.nobb.nl/images/Citaten/LvSBregmanMomkai.jpg" height="320" width="320" /></a></div>
<b>U bent van harte welkom</b><br />
Klik hier om <span style="background-color: yellow;"><b>gratis kaartjes</b></span> te bemachtigen voor dit <b>kantelcollege</b>. Maximaal twee per persoon. <br />
Theater De Lievekamp, Raadhuislaan 12 Oss, van 20:00-22:00 uur<br />
<br />
<br />
<br />
<b>Meer lezen (om u voor te bereiden op de avond)</b><br />
De afgelopen maanden heeft Rutger tientallen artikelen voor De Correspondent geschreven. Die artikelen heeft hij voor zijn nieuwe boek herschreven en (waarschijnlijk) in een groter kader geplaatst. Als niet-Correspondent abonnee krijgt u geen toegang tot alle opmerkingen die door leden zijn geplaatst. Een abonnement kost 60 euro per jaar.<br />
<br />
<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/1304/waarom-een-uitdijende-overheid-geen-ziekte-maar-een-zegen-is/23786095784-c23c4945">Waarom een uitdijende overheid geen ziekte maar een zegen is</a><br />
De Nederlandse overheid is kolossaal. Haar uitgaven beslaan inmiddels meer dan de helft van het nationale inkomen. En dus doen politici er alles aan de overheid te temmen, met weinig succes. Maar ze vergeten dat een rijk land per definitie steeds méér zou moeten besteden aan dokters, onderwijzers en politieagenten.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/1248/moeten-we-terug-naar-de-60-urige-werkweek/22764607008-45c0aecc">Moeten we terug naar de 60-urige werkweek?</a><br />
Om de zoveel tijd duikt het pleidooi weer op: we zouden méér moeten werken. Anders verliezen we ‘de concurrentieslag’ met China, kunnen we ‘de vergrijzing niet betalen’ of krijgt de komende generatie het ‘niet beter dan haar ouders’. Is de nood echt zo hoog, of hebben we hier te maken met te simpel economisch denken?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/1161/dit-unieke-onderzoek-laat-zien-wat-er-gebeurt-als-je-een-arme-indiaan-zomaar-6000-dollar-per-jaar-geeft/21177651231-cd25e9e3">Dit unieke onderzoek laat zien wat er gebeurt als je een arme indiaan zomaar 6.000 dollar per jaar geeft</a><br />
Eerder schreef ik over een vraag die wetenschappers al decennia bezighoudt: wat is het verband tussen armoede en mentale problemen? Toen een arme indianenstam in North Carolina ineens duizenden dollars per jaar kreeg uitgekeerd, zag een Amerikaanse professor een unieke kans om nieuw licht te werpen op dit oude vraagstuk. Een sociaal wonder voltrok zich.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/1077/hoe-ideen-de-wereld-veranderen/19645418067-2c2c70ee">Hoe ideeën de wereld veranderen</a><br />
Het is een harde waarheid: mensen veranderen bijna nooit van mening. Toch wordt de geschiedenis geregeerd door ideeën, alleen op een heel andere manier dan politici en journalisten vaak denken. Dat is, ironisch genoeg, de belangrijkste les van het neoliberalisme. En het verklaart ook waarom er zo weinig is veranderd sinds de uitbraak van de crisis in 2008.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/942/waarom-we-alle-daklozen-een-gratis-huis-moeten-geven/17182900482-788cf1a7">Waarom we alle daklozen een gratis huis moeten geven</a><br />
In Nederland zwerven nu ruim 27.000 mensen op straat. Dat is 50 procent meer dan in 2009. Toch kunnen we dit probleem vrij eenvoudig oplossen. Hoe? Door gul in onze daklozen te investeren, te beginnen met een gratis appartement voor iedereen. Dat klinkt duur, maar we besparen er 1,3 miljard euro mee.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/883/al-onze-theorien-over-het-kapitalisme-weerlegd-in-n-grafiek/16106689093-8b079810">Al onze theorieën over het kapitalisme weerlegd in één grafiek</a><br />
Thomas Piketty is niet een naam die veel belletjes doet rinkelen. Maar deze Fransman heeft misschien wel het belangrijkste economische boek van de afgelopen decennia geschreven. Alles wat we dachten te weten over het kapitalisme en ongelijkheid, blijkt niet te kloppen. En als we niets radicaals doen, dan gaan we terug naar de extreme ongelijkheid van de negentiende eeuw.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/834/het-waarmaken-van-idealen-begint-bij-de-belasting-die-we-betalen/15212886414-06e46ad3">Het waarmaken van idealen begint bij de belasting die we betalen</a><br />
Ons belastingstelsel is totaal onlogisch: waar we meer van willen, belasten we zwaar (zoals arbeid), waar we minder van willen, belasten we nauwelijks (zoals vervuiling). En dat terwijl er geen krachtiger middel is om de wereld vorm te geven naar onze idealen dan de belastingen die we heffen. Tijd voor een belastingrevolutie.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/759/suggestie-voor-een-kamervraag/13844821089-6429f2db">Suggestie voor een Kamervraag</a><br />
We gebruiken machines al eeuwen om de buitenwereld te beheersen. Maar sinds kort dringen ze door tot in onze diepste gedachten en geheimen. Een nogal fundamentele vraag dringt zich op.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/754/het-failliet-van-de-nederlandse-werklozenindustrie/13753616734-0d6f2a2d">Het failliet van de Nederlandse werklozenindustrie</a><br />
Meer dan 6,5 miljard euro. Zoveel geeft de Nederlandse overheid ieder jaar uit om werklozen aan een baan te helpen. Over de effectiviteit zijn twee dingen bekend: óf het helpt nagenoeg niets, óf het is onduidelijk of het helpt. Waarom blijven we er dan toch halsstarrig in geloven?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/685/zo-krijg-je-mannen-achter-het-aanrecht/12494996635-0b980b99">Zo krijg je mannen achter het aanrecht</a><br />
De meeste pleidooien voor vrouwenemancipatie richten zich op de vrouw. Maar er is een tovermiddel dat steevast over het hoofd wordt gezien: het vaderschapsverlof.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/660/hoeveel-mensheid-kan-een-aarde-aan/12038974860-d6620fa8">Hoeveel mensheid kan een aarde aan?</a><br />
Over welk wereldprobleem ik ook schrijf, altijd krijg ik de repliek: het échte probleem is overbevolking. Ook veel invloedrijke intellectuelen zien de groeiende wereldpopulatie als een tikkende tijdbom. Hoelang nog voordat ze ontploft?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/639/de-robots-komen-eraan/11655916569-d75b6124">De robots komen eraan</a><br />
Ik heb goed nieuws en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat het Tweede Tijdperk der Machines is aangebroken. Het slechte nieuws? Dat kan je zomaar je baan kosten.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/621/welvaartskwaaltjes/11327580891-2a45e588">Welvaartskwaaltjes</a><br />
Het gaat goed met de nostalgie. Waar komt dat verlangen naar een onbezoedeld leven, met een eigen moestuintje en een authentieke leunstoel vandaan? Crisis, of het tegenovergestelde?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/596/het-tijdperk-van-feitenvrije-ontwikkelingshulp-is-voorbij/10871559116-bee42841">Het tijdperk van feitenvrije ontwikkelingshulp is voorbij</a><br />
In de afgelopen decennia hebben rijke landen biljoenen euro's aan ontwikkelingshulp besteed. Hoeveel dat geholpen heeft? Niemand die het weet. Een nieuwe generatie onderzoekers brengt daar eindelijk verandering in.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/582/de-loterij-winnen-word-je-daar-gelukkiger-van/10616186922-e852e54b">De loterij winnen, word je daar gelukkiger van?</a><br />
De Postcodekanjer is gevallen op het kleine Zeeuwse dorpje Vrouwenpolder. Wat nu? Worden de winnaars gelukkiger? En hoe loopt het af met de pechvogels zonder lot? Dit is wat de wetenschap zegt.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/578/vooruitgang-in-tien-grafieken/10543223438-94133a8b">Vooruitgang in vijf grafieken</a><br />
Het gaat steeds beter met de wereld. Deze tien grafieken laten zien: nooit eerder is er zo weinig armoede, zo weinig oorlog en zo veel vrijheid in de wereld geweest. En nooit eerder was zonne-energie zo goedkoop.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/576/2013-het-beste-jaar-ooit/10506741696-9fb29aa5">2013: het beste jaar ooit</a><br />
Blinden gingen weer zien, lammen gingen weer lopen en doden stonden op uit hun graf: 2013 was het jaar waarin Bijbelse visioenen uitkwamen. De wereld gaat in een indrukwekkend tempo vooruit.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/511/waarom-arme-mensen-domme-dingen-doen/9321085081-7245c8f6">Waarom arme mensen domme dingen doen</a><br />
Armoedebestrijding in Nederland is vaak op een misvatting gebaseerd: dat armen het beste zichzelf aan de haren uit het moeras kunnen trekken. Een baanbrekende theorie over de gevolgen van geldgebrek voor je denkvermogen laat zien dat dat niet klopt.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/459/verbeter-de-wereld-begin-bij-de-cockpit/8372559789-1e4c5adb">Verbeter de wereld, begin bij de cockpit</a><br />
Harvard-econoom Sendhil Mullainathan en Princeton-psycholoog Eldar Shafir kwamen onlangs met een nieuwe, baanbrekende theorie over armoede. Bij dezen een voorpublicatie van hun boek, dat nu ook in het Nederlands is vertaald.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/387/marx-krijgt-gelijk/7059217077-c47c433d">Marx krijgt gelijk</a><br />
Het is één van de zorgwekkendste ontwikkelingen van deze tijd: de groeiende ongelijkheid tussen arm en rijk. Ook wel: de kloof tussen arbeid en kapitaal. Wie voorspelde deze ellende ook alweer?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/388/99-problemen-1-oorzaak/7077457948-7671b81c">99 problemen, 1 oorzaak</a><br />
Of het nu gaat om depressies, drugsmisbruik, schooluitval, criminaliteit, overgewicht, kindersterfte, ongelukkige kinderen of tienerzwangerschappen, steeds lijkt er één grote boosdoener te zijn: ongelijkheid. Een berg aan studies wijst inmiddels uit dat nivelleren zo gek nog niet is.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/386/ranking-de-farce/7040976206-a0c8cdff">Ranking, de farce</a><br />
Ze bestaan nog maar net, maar zijn al niet meer weg te denken in de universitaire wereld: rankings. Volgens die lijstjes doen Nederlandse universiteiten het heel erg goed op het gebied van onderzoek en onderwijs. Maar wie naar de criteria kijkt, weet wel beter.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/351/leugens-grove-leugens-en-het-bbp/6402545721-f7a14c33">Leugens, grove leugens en het bbp</a><br />
Brekend: het bbp is met 0,1 procent gegroeid, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Gisteren kregen we de grootste mythe van onze tijd weer voorgespiegeld. Hoe het met ons gaat, laat zich al lang niet meer uitdrukken met een cijfer dat is bedacht in een tijd van depressie en oorlog.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/298/de-race-tegen-de-machine/5435779558-498bf811">De race tegen de machine</a><br />
Bijna de helft van alle banen loopt een groot risico te worden ingepikt door een robot. Niet over honderd jaar, maar binnen twintig jaar al. Het is een van de grootste uitdagingen van deze tijd: hoe overleven we de eeuw van de machine?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/230/de-promovendifabriek/4195400330-6cc61a29">De promovendifabriek</a><br />
Het aantal mensen dat promoveert aan een universiteit is in tien jaar tijd flink gegroeid. Geen wonder. Iedere bul levert in totaal 93.000 euro aan overheidssubsidie op. Maar een wetenschappelijke carrière zit er meestal niet in: voor 80 procent is er uiteindelijk geen plek op de universiteit. Hebben we een promovendi-overschot?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/227/vrijheid-van-meningsverandering/4140677717-7ac95eac">Vrijheid van meningsverandering</a><br />
In de politiek en journalistiek is het een teken van zwakte om van mening te veranderen. Maar is dat niet juist de bedoeling van ieder fatsoenlijk debat?<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/15/van-jonge-menschen-de-dingen-die-vooruitgaan/273613065-2941e13e">Van jonge menschen, de dingen die vooruitgaan</a><br />
Wat ik ga doen bij De Correspondent? De titel van mijn laatste boek - De Geschiedenis van de Vooruitgang - verraadt het al een beetje. Want ook al doet alle ellende op het journaal soms anders vermoeden, de wereld gaat wel degelijk de goede kant op. Lees hier mijn journalistieke missie.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/10/waarom-we-iedereen-gratis-geld-moeten-geven/182408710-75347c8e">Waarom we iedereen gratis geld moeten geven</a><br />
Als je mensen zomaar geld geeft dan doen ze niks meer, denken we vaak. Maar een berg aan wetenschappelijk onderzoek wijst inmiddels het tegendeel uit: gratis geld helpt. Het is tijd voor een radicale hervorming van de verzorgingsstaat.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/115/wat-is-er-mis-met-onze-universiteiten/2097700165-e4f85c3e">Wat is er mis met onze universiteiten?</a><br />
Tekent zich een systeemcrisis af aan de Nederlandse universiteiten? In Utrecht was ik getuige van een fundamenteel meningsverschil tussen een paar grote namen in de Nederlandse wetenschapswereld.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/121/waar-blijft-luilekkerland/2207145391-2f752e1a">Waar blijft Luilekkerland?</a><br />
Minder werken is de vergeten droom van de twintigste eeuw. Of sterker nog, van de middeleeuwen. De geschiedenis zit vol met landen en bedrijven die er succesvol mee experimenteerden. Een kleine geschiedenis van een radicaal idee.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/3/de-oplossing-voor-bijna-alles-minder-werken/54722613-f2612815">De oplossing voor (bijna) alles: minder werken</a><br />
Ruim een eeuw lang werd onze werkweek steeds korter. Maar sinds de jaren tachtig werken we alleen maar meer. Een raadsel, want een kortere werkweek is de oplossing voor bijna alle grote problemen van deze tijd.<br />
<br />
<a href="https://decorrespondent.nl/55/hoe-groot-is-de-ongelijkheid-in-nederland/1003247905-59f5e5cb">Hoe groot is de ongelijkheid in Nederland?</a><br />
In de jaren zeventig hadden we er nog de mond van vol. Nu is het terug van weggeweest: nivelleren. Toegegeven, de inkomensafhankelijke zorgpremie bleek niet al te populair. Toch gaan we alsnog nivelleren, met wat gesleutel aan de belastingkortingen. Dat werpt bovenal de vraag op:<br />
<br />
(donderdag 21 augustus)<br />
Hans van DuijnhovenAnonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-31001200570069444992014-08-28T14:16:00.001+02:002022-01-31T16:41:48.156+01:00Een vooruitblik op 9/11 in theater Markant<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Op <a href="http://www.nobb.nl/component/content/article/65-algem1/4729-tom-kniesmeijer-en-bob-hutten-over-de-trendrede-2015">donderdag 11 september 2014</a> spreken op verzoek van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken en <a href="http://www.hierhoudenwevan.nl/udenaar-de-toekomst/">Udenaar de Toekomst</a> trendpsycholoog Tom Kniesmeijer en ondernemer Bob Hutten van Hutten Catering uit Veghel. Dit <i>kantelcollege </i>wordt om verschillende redenen gehouden. <br />
<br />
<b>Vijf jaar TrendRedes</b><br />
Om te beginnen heeft het te maken met de notie dat dit jaar de vijfde TrendRede wordt uitgesproken, én gepubliceerd. De <a href="http://www.trendrede.nl/">TrendRede</a> is zoals bekend een cadeautje van een stel 'trendwatchers' aan het Nederlandse volk. Eén keer per jaar komen ze samen en laten in hun TrendRede als het ware weten hoe zij tegen onze huidige samenleving en tijd aankijken. Welke ontwikkelingen zien zij en hoe zouden die 'trends' zich kunnen doorzetten. Het gaat in de TrendRede niet om de nieuwste snufjes, gadgets, kleuren en vormen. Waardoor commerciële bedrijven beter in staat zijn producten en diensten te maken die nauw aansluiten bij wat 'het volk wil'. Dat is nadrukkelijk niet de bedoeling van de TrendRedenaren. Te meer daar zij, als vaklui, weten dat het gros van de 'nieuwe dingen en spullen' als het ware aan 'het volk' wordt opgedrongen. Steve Jobs heeft nooit gevraagd of wij iPads wilden. Nee, hij wist als eigenwijs ondernemer dat een goed product of dienst meestal vanzelf een publiek vindt. Met een beetje reclame, al dan niet via mond-op-mond, framing en spinning.<br />
<br /><b><br />Tijd voor een nieuwe lente</b><br />
In het voorjaar van 2010 bedachten we als jaarthema voor de bibliotheken in Noord Oost Brabant <a href="http://www.nobb.nl/nobb/collecties/jaarthema/146-algem1/jaarthema/4245-thema-2010-2011">Tijd voor een nieuwe lente</a>. Toen we op zoek gingen naar relevante sprekers voor het seizoen 2010-2011 kwamen we (natuurlijk!) uit bij <a href="http://www.kniesmeijer.nl/TKS/welkom.html">Tom Kniesmeijer</a>. Die in 2009 een boek had geschreven over dat 'lentegevoel'. In zijn <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/08/tom-kniesmeijer.html">De seizoenen van de tijdgeest : herkenbare patronen in heden, verleden en toekomst van Nederland</a> maakt hij aannemelijk dat de tijdgeest doorlopend verandert en iets weg heeft van een seizoen. En om de zeven jaar (gemiddeld) kantelt de tijdgeest. Na de lente komen zomer, herfst en winter. In 2009 zaten we volgens Kniesmeijer in 'de winter', een periode vol stilstand, omzien in wrok, weinig optimisme, enzovoorts. Maar, gaf hij hoopvol aan, de lente zat er aan te komen. En hij zag in dat boek in 2009 al de signalen opkomen; de krokusjes. Helaas, viel dat tegen. Hij had het gelijk niet aan zijn zijde. In 2010 begonnen we in het Westen steeds nadrukkelijker de gevolgen te voelen van - wat achteraf gezien - de grootste crisis na de grote depressie uit de jaren dertig is geworden. <br />
Kniesmeijer sprak in het najaar van 2010 de eerste lezing van een reeks in het kader van Tijd voor een nieuwe lente uit. Een mooi verhaal, waarin hij niets (!) vertelde over wat hij toen aan het voorbereiden was. In november presenteerde hij immers samen met negen andere trendwatchers de eerste TrendRede. Niet op de tweede dinsdag van september, maar in november. In die eerste TrendRede borduurde hij voort op zijn inzicht dat de tijdgeest in golven komt en gaat.<br />
<br /><b><br />Thema's die er toe doen</b><br />
Sinds die tijd volgen we als (programmerende) bibliothecarissen de TrendRede. Het is een inspirerend 'verhaal' dat we kunnen spiegelen aan jaarthema's die we in onze regio bedenken. Jaarthema's waar we een seizoen lang activiteiten om heen kunnen organiseren. Jaarthema's waardoor we bezoekers en leden van de bibliotheek attent kunnen (blijven) maken op ontwikkelingen in onze samenleving. Thema's waarover naar onze mening burgers zich zouden moeten willen informeren om daarover een standpunt te kunnen (ja, zelfs moeten) innemen. <br />
<br />
<b>Oefenen voor een andere tijd</b><br />
In het voorjaar van 2013 besloten we <a href="http://www.nobb.nl/oss/collecties/jaarthema?id=4606">Oefenen voor een andere tijd</a> uit te roepen tot het jaarthema voor het komend seizoen. Al vrij snel besloten we dit thema met een seizoen te verlengen, tot de zomer van 2015. Waarom? Omdat dit thema in onze ogen precies aangeeft wat er op dit moment in Nederland en veel andere westerse landen gebeurt. Overal zijn mensen aan het oefenen. Voor een andere tijd. In hun eigen omgeving: gezin, buurt, werk, regio. Waarom? Omdat zij weten dat we midden in een fase terecht zijn gekomen waarin 'de oude modellen' niet meer werken. Er moet iets anders opkomen of ontstaan. En aangezien de tijd dat 'de veranderingen' van bovenaf kwamen en over ons werden uitgestort, voorbij is, beginnen mensen zelf met alternatieven. Niet in de hoop om 'de wereld' of iets anders groots te redden. Nee, gewoon: ik doe wat ik kan veranderen in mijn nabije omgeving. In de tweede TrendRede werd dat 'de 'Burger van Stavast' genoemd.<br />
<br /><b><br />Enter Wim van de Donk</b><br />
Dus lag er in het voorjaar van 2014 het idee om 'iets' te doen met de aankomende (vijfde) TrendRede. Een jubileum, nietwaar. Zo kwam het idee op om Tom Kniesmeijer een lezing te laten houden over deze vijfde TrendRede en er dezelfde avond iemand anders op te laten reageren. Maar wie? Toevallig had de Commissaris van de Koning in Noord Brabant enkele oude boeken uit de jaren vijftig gelezen en besloten om daar iets mee te gaan doen. Deze Wim van de Donk ontdekte op zeker moment dat een van zijn voorgangers in de de vroege jaren vijftig drie boeken had laten schrijven over de toekomst van Noord Brabant. Hoe moesten kort na de oorlog en midden in de opbouwjaren de mensen in Noord Brabant in de iets verdere toekomst hun geld verdienen? In drie boeken (uitgegeven onder de titel Het nieuwe Brabant) spraken uiteenlopende mensen zich uit over mogelijke kansen en ontwikkelingen. <a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4640-citaat-131">Van de Donk besloot een tegenhanger te (laten) maken</a>. Dit fraai uitgegeven boek (<a href="http://bicat.oboss.nl/cgi-bin/bx.pl?event=tdetail&titcode=523302">Het nieuwste Brabant</a>) verscheen in het voorjaar van 2014. <br />
<br />
<b>Bob Hutten</b><br />
Om het debat te stimuleren werden vier bijeenkomsten in Brabant belegd. De eerste vond plaats <a href="http://www.groene-engel.nl/agenda/lezingdebat/21-5-2014/19:30:00/Het%20Nieuwste%20Ondernemen/">in de Groenen Engel in Oss</a>, met als thema 'het nieuwste ondernemen'. Gastheer was Volkskrant-journalist Jan Tromp. Hij sprak met drie gasten. Een van hen was de Veghelse odnernemer Bob Hutten. Van <a href="http://www.hutten.eu/">Hutten Catering</a>. Hij viel aan deze tafel op. Hoe? Door de manier waarop hij sprak (krachtig, zonder meel in de mond), zijn verhaal en de manier waarop hij (waarschijnlijk onbedoeld) liet zien hoe je in de 21e eeuw allianties met andere mensen en partijen moet sluiten. Jezelf niet verschuilen achter formele 'toestanden'. Nee gewoon open en eerlijk zeggen wat je wilt, en uitstralen dat je iets voor elkaar wilt/kunt krijgen. Opvallend was dat hij over medewerkers als samenwerkers sprak. "Zonder mijn samenwerkers ben ik niets!" <br />
Dus na afloop op hem afgestapt. Ik zoek iemand die ergens in september wil reageren op iemand die u waarschijnlijk niet kent, maar het - vermoed ik - over dingen heeft die u gewoon in de praktijk aan het brengen bent. "Stuur maar een mailtje!" De dag erna verstuurd en binnen vijf uur reactie: "Ik kom!"<br />
<br />
<b>Jan Rotmans over kantelen</b><br />
In januari 2014 kwamen we via via in contact met iemand van de gemeente Uden, die wist dat wij er als bibliotheek niet in geslaagd waren om hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans voor een lezing te strikken. In het kader van het thema <i>Oefenen voor een andere tijd</i>. Tijdens een kennismakingsbijeenkomst wisten we binnen twee minuten dat we samen een hernieuwde poging zouden doen om hem alsnog over te halen om af te reizen naar de regio Noord Oost Brabant. Dat is zoals wellicht bekend gelukt. Op <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2014/01/de-hagenpreek-van-jan-rotmans-voor-de.html">dinsdag 25 februari 2014</a> sprak hij voor een overvolle zaal Markant in Uden over de ontwikkelingen die hij op ons allen ziet afkomen. <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2014/02/een-zadenkoopman-in-uden.html">Kern van zijn verhaal</a>: we zitten in een tussenfase. De oude, afgesleten modellen zijn nog alom aanwezig, maar overal gist en gonst het van de alternatieven. En over enige tijd zullen die oude vormen afsterven, omvallen, vervagen en steeds meer plaats maken voor een ander model. <br />
<br /><b><br />Kantelaars</b><br />
Op allerlei terreinen van het menselijk doen en laten. Jan Rotmans bezigt vaak het woord '<a href="https://www.youtube.com/watch?v=5flugQg7Jr8">kantelen</a>' en 'kantelaars'. Achteraf zien we deze zeer geslaagde avond als 'ons' eerste kantelcollege. Een bijeenkomst waarop een persoon zich uitspreekt over aspecten van onze kantelende ('oefende') samenleving. Eén ding weten we zeker: de <i>good old days</i> (van de jaren negentig en het begin van de 21e eeuw) komen niet meer terug. En alhoewel er nog steeds veel beleidsmakers, politici en leidinggevende personen zijn die denken dat het binnenkort weer 'gewoon' als vroeger doorgaat, menen wij (samen met een Jan Rotmans, Tom Kniesmeijer of Bob Hutten) te weten dat er inderdaad iets anders aan het ontstaan is. In dit rijtje past natuurlijk ook de jonge historicus Rutger Bregman, van wie medio september 2014 het boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/08/rutger-bregman-3.html">Gratis geld voor iedereen : en nog vijf grote ideeën die de wereld kunnen veranderen</a> verschijnt. Hij spreekt trouwens op maandag 27 oktober in de Lievekamp in Oss over dit boek en 'zijn' ideeën voor de toekomst. Alhoewel hij zal ontkennen een kantelaar te zijn (want feitelijk doet hij niets), draagt hij door zijn artikelen en boeken 'slechts' bij aan de gedachte- en meningsvorming van velen. Die daarmee - wellicht - in hun eigen omgeving 'iets' gaan doen.<br />
<br />
<b><span style="background-color: yellow;">Op weg naar de TrendRede 2015</span></b><br />
Via <a href="http://www.trendrede.nl/">de website van 'de' TrendRede</a> kun je doorklikken naar <a href="http://www.trendrede.nl/blog/">het blog</a>. Daar staan bijdragen van afzonderlijke 'leden'. Waarin zij zich over aspecten van die aankomende TrendRede uitspreken. Hieronder enkele (iets langere) citaten uit deze bijdragen. <br />
<br />
<br />
<b>Het eerste citaat</b><br />
Feest omdat aanstaande 9 september de TrendRede voor de vijfde keer wordt voorgelezen, feest omdat wat de TrendRedenaren in het begin al schetsten steeds manifester wordt, feest omdat we het keerpunt rond het dal steeds verder achter ons laten en feest vanwege de huidige toekomsttijd van ondertussenheid: een kansen walhalla voor elk van ons.<br />
De eerste TrendRede zag het licht in zeer donkere tijden. Hij ving aan met wat zwaardere berichten over wat er zoal ontbrak in Nederland en welke kloof er tussen burger, politiek en maatschappij bestond; met name een kloof tussen de hoopvolle en wanhopigen. Daarna werd de hoop gevoed door de signalering van het groeiend aantal verbonden individuen, in een ontluikende interdependente economie, waarin controle van het proces plaatsmaakt voor aandacht voor het proces en het kleine het van het grote gaat winnen. Waarbij de veranderingen van onderop komen, vanuit de kracht van mensen zelf.<br />
<br />
Het mooie is, en daarom nog een reden tot feest, dat deze richtingaanwijzing van de toekomst geen loze woorden zijn maar steeds meer mainstream worden in het huidige tijdsbeeld. Want er blijken inderdaad steeds meer, zoals geschetst, mensen te zijn die zelf het heft in handen nemen en zich, tegen de systemen in, onderling verbinden en daarmee oude systemen op losse schroeven zetten. <br />
<br /><br />Het donkere van de winterdagen, waarin we ons een half decennium geleden nog bevonden, is inmiddels daadwerkelijk het vorige seizoen geworden. We bevinden ons vol in de lente, zoals Tom Kniesmeijer, de initiatiefnemer van de TrendRede, dergelijke periodes noemt in zijn boek ‘Seizoenen van de Tijdgeest’. zelfs in deze stemming de TrendRede aan te vangen.<br />
<br />
TrendRede 2015: Tijd van ondertussenheid<br />
<br />
Het feest zetten we dan nog even door, want de huidige tijd biedt ons veel mogelijkheden. Die tijd die we in de komende TrendRede benoemen als de tijd van de ondertussenheid: het kansenwalhalla voor elk van ons. Waarbij de bouwstenen bestaan uit samenhang, dwarsverbanden, zelforganisatie, deling, cirkels, complexiteit, afhankelijkheid en meekracht. <br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/caroline-van-beekhoff-over-de-trendrede-2015/">Caroline Beekhoff </a>op 17 juni 2014<br />
<br /><b><br />Het tweede citaat</b><br />
In het kader van de Trendrede 2014 een kritische noot. Ik zie ontwikkelingen, waarbij wij als publiek nu al bijna aan de zijlijn staan en dus onze overheid niet kunnen aanzetten tot een herordening van de publieke ruimte in de toekomst. Zorgelijk is het, dat deze onmacht de gevestigde (bestuurlijke) orde eigenlijk wel goed uitkomt, want een echte democratie is ons land allang niet meer. Onze regenten blijven proberen alle innovaties en maatschappelijke ontwikkelingen in de oude vakjes te stoppen, zodat de verandering onder controle blijft.<br />
<br />
Mensen zeggen vaak: ik heb niets te verbergen. Dat zal wel, maar dat is een kortzichtige gedachte. Een ‘like’ op Facebook bij de Amsterdamse Gay Parade is kiezen voor de zekerheid om over 3 jaar uit de rij te worden gepikt voor een echt niet vriendelijk verlopend oponthoud bij aankomst op Poetin’s luchthaven in Moskou. En over Facebook, de virtuele-ruimte-koning, gesproken: Facebook heeft toegegeven te experimenteren met de beïnvloeding van de stemming van haar gebruikers, door de berichten stroom te manipuleren. Dat neigt naar Huxley’s Brave New World, maar nog veel slimmer en onzichtbaar. Toen ik Huxley’s boek voor het eerst las vond ik het al ‘creepy’. Maar de ‘creeps’ zijn inmiddels allang onder ons en nemen het publieke domein van het volk over. Dat is voor mij een verontrustende gedachte, want juist in Society30 hoort het publieke domein te zijn wat het zegt dat het is: van het publiek!<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/ronald-van-den-hoff-over-de-trendrede-2015/">Ronald van den Hoff</a> – 3 juli 2014<br />
<br /><b><br />Een derde bijdrage</b><br />
In de Holistic age zal het algemeen belang prevaleren boven het individueel belang. De huidige recessie-periode sinds 2008 die ik zelf liever meer actiegericht aanduid als een ‘Transitie-Economie’ (tot 2020+) zal achteraf de eerste aanzet blijken te zijn van de overgang van een Groei-economie naar een Balans-economie (Balanced Economy). Kenmerk van de Groei-economie waren ‘open systemen’ die primair financieel gericht waren.<br />
In de aanstaande Balans-economie zal sprake zijn van grotere ‘gesloten systemen’ waarbij bijvoorbeeld ook rekening gehouden wordt met de verbruikte grondstoffen en het welzijn van medewerkers en klanten. Duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zijn impliciet aan een Balans-economie. Er zullen eco-systemen ontstaan die niet primair financieel groeien maar waarbij de continuïteit toch gewaarborgd zal zijn.<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/richard-lamb-over-de-trendrede-2015/">Richard Lamb</a> – 9 juli 2014<br />
<br />
<b>Citaat vier</b><br />
Soms echter, kom je tot een constatering die wat minder leuk is. In toenemende mate zit er in ons cijfermateriaal een tendens van maatschappelijke scheiding der geesten. Van Nederlandse burgers die zich een beetje afkeren van de rest van de maatschappij. Die in tegenstelling tot de wens van de overheid nu juist niet participeren in de samenleving, maar ascetisch op zichzelf wensen te zijn. Voor een belangrijk deel wordt dit maatschappelijk ascetisme door deze Nederlanders gerechtvaardigd met mokkende argumenten. De overheid is niet meer betrouwbaar, we moeten als burgers steeds meer zelf opknappen, voor alles is een nieuw en verhoogd eigen risico, U herkent ongetwijfeld het soort argument en wellicht daarmee ook het soort mens.<br />
<br />
<span id="goog_1091626257"></span><span id="goog_1091626258"></span>Ik maak me hier wel echte zorgen over: in de meest recente meting van ons onderzoek zagen we dat het aantal Nederlanders dat zich vaak eenzaam voelt, in drie jaar tijd ruim verdubbeld is. Anno nu voelt 14 % van de Nederlanders zich vaak eenzaam. En het opvallende hiervan is niet alleen die verdubbeling, maar vooral (tenminste, dat vind ik) dat het zich veel sterker voordoet bij onze jongste categorie Nederlanders, mensen tussen de 16 en 24 jaar. Van deze ondervraagden zegt namelijk 25 % zich vaak eenzaam te voelen.<br />
Zij zien de toekomst als een dreigend beeld op zich afkomen, waar ze niets aan kunnen doen of veranderen. Ze doen werk dat hen niet bevalt maar zijn ondanks continue zoekpatronen niet in staat om daar iets aan te doen. Ze hebben veel minder vrienden dan anderen. Ze gooien zich met verve op het internet om daar juist te proberen nieuwe vrienden te maken. En zij ervaren dat dit hen niet helpt. Zij vinden dat ze vroeger veel gelukkiger waren. Ze voelen zich onveilig op straat. Ze voelen zich bedreigd door de onstuitbare opkomst van de technologie. Ze houden niet van verrassingen. Terwijl juist de technologie hen daarbij helpt. Ze maken veel meer gebruik van internet. Ook voor het doen van consumptieve aankopen. Kopen via internet vinden ze prettiger dan kopen in een stenen winkel. Ik maak me hier dus wel zorgen over: het is een symptoom<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/goos-eilander-over-de-trendrede-2015/">Goos Eilander</a> – 15 juli 2014<br />
<br />
<b><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/69/Mastodon_color.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="201" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/69/Mastodon_color.jpg" width="320" /></a>Numero vijf</b><br />
Toch wil ik kanttekeningen plaatsen. DOEN is prachtig maar als de doeners te weinig reflecteren op eigen handelen, geeft DOEN vooral een vrolijk gevoel en dat is het dan. Het idee dat we door gewoon te DOEN de oude 20ste-eeuwse machten, <b>mastodonten</b> & structuren bijna vanzelf doen verdwijnen, is naïef en een beetje dom.<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/carl-rohde-over-de-trendrede-2015/">Carl Rohde</a> – 3 augustus 2014<br />
<br />
<b>Nog een citaat</b><br />
Wij, onderzoekers van de tijdgeest, zijn dol op chronologie; daarom doen we onderzoek naar waar we vandaan komen, waar we zijn en waar we naartoe gaan. Maar tegelijkertijd weten we dat dit een naïeve manier van kijken is. Tijd is relatief. En dat weet u ook. Denk maar aan de curve van adoptiesnelheid van Everett Rogers. De laggards brengen hun ansichtkaarten nog naar de brievenbus, terwijl de innovators net de mapcode hebben uitgevonden. U kent het ook van de wet van de remmende voorsprong van Jan Romein. U bent blij met een nieuwe digitale spiegelreflexcamera die nu ook kan filmen, terwijl uw kinderen de filmpjes op hun smartphone met een druk op de knop bloggen, skypen, twitteren, appen.<br />
<br />
<span id="goog_1091626269"></span><span id="goog_1091626270"></span>De zomer van 2014 is de zomer waarin de relativiteitstheorie wel heel duidelijk wordt bewezen. <br />
De toekomst voorspellen is zinloos, want die verloopt niet volgens rechte lijnen, zelfs niet volgens kromme. Je kunt beter zeggen dat we voortdurend sprongen in de tijd maken, vooruit en achteruit. En dat het afhangt van je positie in de ruimte en je snelheid van bewegen die bepalen in welk tijdsbestek je leeft. Wat ook zinloos is: geloven in de vooruitgang. Zo kunnen wij denken dat het democratische systeem het beste is dat er is omdat het is uitgevonden na het theocratische of het plutocratische. Maar daar kun je, als je leeft in een ander tijdsbestek, heel anders over denken. Kortom, vooruitgang is relatief.<br />
De zomer van 2014 maakt duidelijk dat we op zoek zijn naar nieuwe meetinstrumenten. De oude tijdmeters, die van chronologie en van vooruitgang, werken niet meer. De tijd is niet lineair maar relatief. Misschien is het goed om te beginnen met verduidelijken welke tijdzones er op dit moment precies zijn. Zo meet de late majority succes af aan economische groei of een positief bruto nationaal product en de early majority aan de mate waarin we erin slagen om informatie met elkaar te delen. De innovator vindt wellicht dat succes helemaal geen maatstaf voor leven en werken is.<br />
<br />
Vooruit of achteruit innoveren<br />
Wat is nu de moraal van dit verhaal? Trendonderzoek is niet alleen tijdsbepaling maar ook plaatsbepaling. () Tijd is relatief, je kunt zowel vooruit als achteruit innoveren. Het is afhankelijk van je adoptiesnelheid of je een innovator of een laggard bent.<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/hilde-roothart-over-de-trendrede-2015/">Hilde Roothart</a> – 12 augustus 2014<br />
<br />
<b>De laatste bijdrage</b><br />
Er verandert veel en tegelijkertijd zo weinig. Economen blijven geobsedeerd door het eenzijdige begrip economische groei. Geloof is voor velen naast persoonlijk houvast nog altijd een bron voor wereldwijde onrust. De Russen lijken weer de vijand en de mens ziet afkomst, voorkeur en geografische grenzen als dé aanleiding om elkaar het leven onnodig zuur te maken. Traditionele media blijven uitblinken in de sturing van het collectieve bewustzijn en openen allemaal met hetzelfde nieuws. ‘Goedenavond beste mensen, dit is het journaal van acht uur en dit is wat wij willen wat u denkt’. Schijnbare prijsreducties blijven de beste stimulans om onnodig overdadig aankoopgedrag te activeren. Native advertising, nieuwe technologie en big data zijn nodig om de klant voor je te winnen. Niets nieuws, nog altijd oude wijn in nieuwe zakken. De hand op de knip is in deze maatschappij, waarin de meest stabiele relatie die van schuldenaar en schuldeiser is, ongewenst. 2015 en verder: de uitdagingen worden er niet minder om de oplossingen uiteindelijk wel mooier. Wanneer zien we dat als samenleving in? <br />
<br />
<a href="http://izquotes.com/quotes-pictures/quote-one-never-notices-what-has-been-done-one-can-only-see-what-remains-to-be-done-marie-curie-45456.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="187" src="http://izquotes.com/quotes-pictures/quote-one-never-notices-what-has-been-done-one-can-only-see-what-remains-to-be-done-marie-curie-45456.jpg" width="400" /></a><span id="goog_1091626274"></span><span id="goog_1091626275"></span>()We leven in een wereld gedomineerd door een beperkte en geconcentreerde macht die geen belang heeft bij de introductie van nieuwe systemen. De taaiheid van deze oude machtsstructuren is groter dan verwacht en de middelen om vernieuwing te dwarsbomen gevarieerder dan ooit. Belijden we met woorden een nieuwe gewenste wereld, onze acties en afrekenmechanismen kennen hun oorsprong nog altijd vanuit aangeleerd gedrag. De zo noodzakelijk empathie, ontdekkingsgeest en verbindingsmentaliteit wordt nog vaak teniet gedaan door kille en eenzijdige sturing op cijfers. Logisch want zo worden we opgeleid en hier voelen we ons comfortabel mee. Al staat het in schril contrast met hoe we ter wereld komen. <br />
() Het perspectief lonkt. De enige competentie die we nodig hebben is om over de schijnbaar heersende chaos te zien en de zienswijze te gebruiken als brandstof voor verandering. Geduld is bitter maar haar vruchten zijn zoet (Aristoteles). De voorbeelden van hoe het niet moet worden inmiddels overtroffen door de initiatieven van hoe het wel kan. Het ergste wat onze generatie kan overkomen is dat we in de ogen van onze kinderen kijken en moeten toegeven dat we wel wisten wat we konden doen maar dat lef en daadkracht schijnbaar ontbraken.<br />
<br />
<i>“I never see what has been done, I only see what remains to be done”</i> (Marie Curie)<br />
<br />
<a href="http://www.trendrede.nl/tony-bosma-over-de-trendrede-2015/">Tony Bosma</a> – 27 augustus 2014<br />
<br />
<br />
<br />Anonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-66960975199192960312014-04-23T10:51:00.002+02:002019-09-19T08:30:29.428+02:00De mens wordt volwassen door grote dingen<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://0.academia-photos.com/945364/358316/1197874/s200_pieter.lemmens.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://0.academia-photos.com/945364/358316/1197874/s200_pieter.lemmens.jpg" height="320" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Pieter Lemmens</td></tr>
</tbody></table>
Op woensdag 16 april 2014 sprak <b>Pieter Lemmens</b> in de bibliotheek Veghel over 'de kantelende consumens'. Dat was althans <a href="http://www.nobb.nl/component/ohanah/pieter-lemmens-over-de-kantelende-homo-consumens?Itemid=174">de titel waaronder we deze lezing hadden aangekondigd</a>. De zaal was goed gevuld; waarschijnlijk ook door het interview dat die ochtend in het Brabants Dagblad had gestaan: <a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4628-citaat-125">Moeilijke boodschap in Veghel</a>. Inderdaad een moeilijke boodschap. Maar Pieter Lemmens, als techniekfilosoof verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, maakte in het begin van zijn lezing meteen duidelijk dat hij het niet eens was met de manier waarop hij in dat artikel als pessimist en doemdenker was neergezet. In het publiek zaten echter enkele bezoekers die moeite hadden om boodschapper en boodschap uit elkaar te houden. Lemmens haalde in zijn lezing onderzoekers aan die zwarte tot gitzwarte ideeën hebben over de toekomst van de aarde en vooral de mens. Namen die hij naar voren haalde om aan te geven dat er zeer uiteenlopend gedacht wordt over de mogelijkheden van de mens om alle problemen waar 'de mens voor staat' te kunnen oplossen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>"Ik ben geen doemdenker"</b><br />
Met deze zin opende hij zijn verhaal. Als reactie op het interview in het Brabants Dagblad. Hij gaf wel meteen aan dat de "homo consumens" plaats moet maken voor de "homo sapiens globalus". Een mens die begrijpt dat we deel uitmaken van een groter geheel en dat we in die zin ook meer moeten gaan denken en handelen. Anno 2014 zitten we als mensheid midden in één grote crisis, die ons (voor de eerste keer) dwingt "de aarde als planeet te leren bewonen". We moeten afstand nemen van een levensstijl waarin we grondstoffen en energie gebruiken zonder ons te bekommeren om afval en het opraken van de voorraad. Onze ecologische voetafdruk is veel te groot. De huidige crisis is niet slechts economisch, maar ook sociaal, politiek, spiritueel. Ze is kortom meerdimensionaal. En systemisch ("ons systeem is op"). Globaal, planetair. En antropologisch: het raakt ons als mens. Het woord <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Crisis_%28situatie%29">crisis</a> - gaf hij aan - komt van het Griekse <i>krinomai</i>, wat zoiets betekent als: een '<i>moment van de waarheid', waarop een beslissing moet worden genomen die van grote invloed is op de toekomst</i>.Hij bezigde de frase <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/"><i>Oefenen voor een andere tijd</i></a> niet, maar het had gekund.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://praag.org/wp-content/uploads/2013/07/Peter-Sloterdijk.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://praag.org/wp-content/uploads/2013/07/Peter-Sloterdijk.jpg" height="212" width="320" /></a></div>
<b>Peter Sloterdijk</b><br />
Lemmens haalde deze avond enkele keren deze Duitse filosoof aan. In dit verband vooral van belang door zijn boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/06/peter-sloterdijk.html">Je moet je leven veranderen</a> uit 2009. Een niet mis te verstane titel.<br />
<blockquote class="tr_bq">
Het valt niet te ontkennen: het enige feit van universele ethische betekenis in de actuele wereld is het diffuus alomtegenwoordig groeiende inzicht dat het zo niet meer verder kan gaan. (pagina 458)</blockquote>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/750135/1/1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/750135/1/1.jpg" height="400" width="270" /></a></div>
<a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Sloterdijk">Peter Sloterdijk</a> staat op het standpunt dat alleen een grote dreiging, catastrofe de mensheid wakker kan schudden. Lemmens noemde enkele criteria waaraan zo'n grote crisis volgens Sloterdijk moet voldoen:<br />
* zo'n crisis (<i>"onze"</i>) heeft veel overeenkomsten met wat we vroeger "god" noemden (met plagen, profeten)<br />
* het is iets groots (waartegen mensen opzien)<br />
* is iets wat niemand onverschillig kan laten<br />
* <i>this is real</i>. Ons ruimteschip (aarde) heeft geen nooduitgang<br />
* onze tijd beweegt van monotheïsme naar monogeïsme (er is maar één aarde)<br />
* geeft als het ware een opdracht voor de toekomst: zorg voor het geheel<br />
* we gaan naar globaal co-immunisme<br />
* het is <a href="http://de.wikipedia.org/wiki/Achsenzeit">Achsenzeit</a> (van <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Karl_Jaspers">Karl Jaspers</a>): een tijd van grote veranderingen. Het is een kantelperiode vergelijkbaar met de tijd waarin Boeddha of Jezus opkwam<br />
* we gaan de aarde niet langer alleen zien als een plek waar je grondstoffen uithaalde; maar als een plek waarop we recyclen en werken volgens het <i><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Cradle_to_cradle">cradle to cradle</a></i> principe<br />
* het is een tijd om volwassen te worden; verantwoordelijkheid te nemen voor onze <i>woonplaats</i>.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.agendanijmegen.nl/wp-content/uploads/2014/01/Filosofisch-Festival-De-Catastrofe-poster.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://www.agendanijmegen.nl/wp-content/uploads/2014/01/Filosofisch-Festival-De-Catastrofe-poster.jpg" height="640" width="451" /></a></div>
<b>Hans Jonas</b><br />
Vervolgens ging Lemmens in op de Duitse filosoof <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Hans_Jonas">Hans Jonas</a> en zijn boek "<i><a href="http://de.wikipedia.org/wiki/Das_Prinzip_Verantwortung">Das Prinzip Verantwortung</a></i>". <br />
Volgens Jonas dwingt onze technologische kracht en macht ons tot verantwoordelijk handelen. Van ethisch antropocentrisme (waarbij de mens centraal staat) naar ethisch geo- of ecocentrisme (waarbij de aarde centraal staat). De mens is in zijn visie een gevaar geworden voor de natuur en de toekomstige generaties. Hij poneert als richtsnoer voor een toekomstig ethos: het vooruitgedachte gevaar zelf ("heuristiek van de vrees"). Jonas komt volgens Lemmens met een nieuwe <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Categorische_imperatief">kategorische imperatief</a>; dat wil zeggen dat die altijd en voor iedereen, universeel geldt. Die imperatief luidt: Handel zo, dat de gevolgen van je handelen te verenigen zijn met het permanente voortbestaan van menselijk handelen op aarde.<br />
<br />
<b>Een reeks namen</b><br />
Daarna haalde Pieter Lemmens verschillende mensen aan die zich de afgelopen jaren over aspecten van onze crisis hebben uitgelaten. Bekende maar vooral veel volstrekt onbekende namen. Veel Amerikanen.<br />
Volgens filosoof <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Slavoj_Zizek"><b>Slavoj Zizek</b></a> leven we in een eindtijd. De Franse filosoof <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Bernard_Stiegler"><b>Bernard Stiegler</b></a> stelt zich op het standpunt dat we een apocalyps zonder God meemaken. We weten dat we zo niet langer door kunnen gaan, maar we weten tegelijk niet hoe we een uitweg kunnen vinden.<br />
Vervolgens kwam Lemmens met <i>the great collission</i> van <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/James_Gustave_Speth"><b>James Gustav Speth</b></a>. Een begrip dat deze jurist gebruikt om aan te geven dat we als mensheid onvermijdelijk op een botsing aankoersen. Dit heeft vooral te maken met het fenomeen van de exponentiële groei. Sinds het midden van de 18e eeuw. Stipte <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/James_Hansen#Studies_of_Venus">James Hansen</a> en zijn <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Storms_of_My_Grandchildren">Storms of my grandchildren</a> aan. Ook <b>Lester Brown</b> met zijn <a href="http://www.earth-policy.org/images/uploads/book_files/wotebook.pdf">World on the edge: how to prevent environmental and economic collapse</a> en zijn ideeën voor een Plan B 4.0<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://business.livetalksla.org/files/2012/01/Abundance_Final_Cover.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://business.livetalksla.org/files/2012/01/Abundance_Final_Cover.jpg" height="400" width="283" /></a></div>
Ook kwamen mensen voorbij die Lemmens als anarcho-primitivisten karakteriseerde. <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/John_Zerzan"><b>John Zerzan</b></a>, <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Shepard"><b>Paul Shepard</b></a>, (Unabomber) <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Unabomber"><b>Ted Kaczynsky</b></a>, <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Kirkpatrick_Sale"><b>Kirkpatrick Sale</b></a>. Die radicaal anti-technologie zijn; anti-industrie en anti-arbeidsdeling. Moderne <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Luddieten">Luddieten</a>: techniek en technologie moet vernietigd worden. <br />
<br />
Aan de andere kant zijn er ook veel denkers die menen dat de techniek alle problemen waar we als mensheid voor staan zullen oplossen. Denk aan <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Peter_diamandis"><b>Peter Diamandis</b></a> (boek: Abundance/Overlvloed) (stond centraal in <a href="http://tegenlicht.vpro.nl/talksinhoud/peter-diamandis.html">een Tegenlicht uitzending</a>). <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Ray_Kurzweil"><b>Ray Kurzweil</b></a>, <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Nick_Bostrom"><b>Nick Bostrom</b></a>, <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Eric_Drexler"><b>Eric Drexler</b></a>, <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Mark_Alan_Walker"><b>Mark Alan Walker</b></a>. In de visie van deze heren zal in de toekomst onze wereld een high-tech paradijs worden met als belangrijkste kenmerk een overvloed aan ... energie, levensjaren, vrije tijd enzovoorts. Bij hen gaat het nadrukkelijk ook over<i> <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Human_enhancement">human enhancement</a></i><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Human_enhancement">,</a> sleutelen aan de mens om hem of haar beter te maken. Uiteraard had Lemmens het ook over <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/07/ray-kurzweil.html">de singulariteit</a>, het moment in de nabije toekomst (rond 2045 volgens Ray Kurzweil) dat 'de mens' versmelt met 'de computer' waardoor we feitelijk eeuwig ("in de <i>cloud</i>") kunnen doorleven . <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://elodieheloise.com/wp-content/uploads/2013/04/ja-maar-kaart-80x120mm_voor-def.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://elodieheloise.com/wp-content/uploads/2013/04/ja-maar-kaart-80x120mm_voor-def.jpg" height="400" width="280" /></a></div>
<b>Rumoer vanuit de zaal</b><br />
Nadat Pieter Lemmens enkele van bovengenoemde namen had gepresenteerd kwamen er negatieve opmerkingen vanuit de zaal. "Wat een onzin!" of "Ik weet dat het anders in elkaar zit!". Terechte kritiek, want de namen die Lemmens naar voren haalde zijn weliswaar allemaal wetenschappers, maar over hun stellingen wordt nog steeds een debat gevoerd. Niemand weet hoe de toekomst er uit ziet; we kunnen daarover alleen speculeren. Wel op basis van veel meetgegevens. Er kunnen trends worden doorgetrokken. En sommige extrapolaties leiden tot rampzalige uitkomsten. <br />
<br />
Lemmens gaf als reactie op opmerkingen uit de zaal aan dat hij 'slechts' weergaf hoe er over een en ander gedacht wordt. En dat hij het niet altijd eens hoefde te zijn met de gepresenteerde namen en visies. Anderzijds zou het ook dom zijn die signalen te negeren. Het waren meer dan zomaar meningen.<br />
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://www.islandbreath.org/2010Year/10/101022greer.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://www.islandbreath.org/2010Year/10/101022greer.jpg" height="299" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">John Michael Greer</td></tr>
</tbody></table>
<b>Nog enkele namen</b><br />
Na dit intermezzo ging hij verder en kwamen er nog enkele namen voorbij. Nog alarmerender. <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Heinberg"><b>Richard Heinberg</b></a> met <a href="http://richardheinberg.com/bookshelf/the-end-of-growth-book">The end of growth : adapting to our new economic reality</a> over het einde van een tijdperk waarin fossiele brandstoffen in overvloed aanwezig waren. <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/James_Howard_Kunstler"><b>James Howard Kunstler</b></a> en zijn <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/The_Long_Emergency">The long emergency</a> ("Too much magic - adios globalism, welcolme localism") .<br />
<a href="http://www.resilience.org/author-detail/1007065-john-michael-greer"><b>John Michael Greer</b></a> en <a href="http://www.resilience.org/stories/2013-02-13/not-the-future-we-ordered-peak-oil-psychology-and-the-myth-of-progress-by-john-michael-greer-a-book-review-by-carolyn-baker">Not the<b> </b>future we ordered</a>. We zitten in een tijd waarin de mythe van de vooruitgang afloopt. We zitten vooraan in een tijdperk waarin we 'de kunst van het doen met minder en van doen zonder" onder de knie zullen leren krijgen. We gaan van een tijdperk waarin het individu centraal staat naar eentje waarin het weer - als lang geleden - om de gemeenschap zal draaien.<br />
De voorlaatste naam was <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Dmitry_Orlov"><b>Dmitry Orlov</b></a> met zijn zes stadia van de ineenstorting van 'ons' systeem: financieel, commercieel, politiek, sociaal, cultureel en uiteindelijk biologisch<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Hoongelach</b><br />
De extreemste naam had Pieter Lemmens voor het laatst bewaard: <b>Guy McPherson</b>. Die in zijn onlangs verschenen <a href="http://www.amazon.com/Going-Dark-Guy-R-McPherson/dp/1629074284">Going dark</a> aangeeft dat de mensheid over zeventien (17!) jaar zal zijn uitgestorven. Klik <a href="https://www.youtube.com/watch?v=UQuv8fETfME">hier</a> voor een Youtube-film (ruim een uur: Earth Extinction 2030).<br />
<br />
<b>Pauze, effe bijkomen</b><br />
Toen kon het publiek even bijkomen. Van alle namen. Rampspoed. Nadenken over te stellen vragen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.filosofie.nl/upload/sleutelfiguren/Sloterdijk.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://www.filosofie.nl/upload/sleutelfiguren/Sloterdijk.jpg" height="320" width="320" /></a></div>
<b>Sloterdijk opnieuw</b><br />
Na de pauze besloot Pieter Lemmens een deel van zijn lezing aan te passen; een stuk over te slaan. Hij ging nogmaals in op ideeën van Peter Sloterdijk. Die de aarde inmiddels als een ruimteschip ziet en in navolging van de Nederlandse Nobelprijswinnaar <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Paul_Crutzen">Paul Crutzen</a> weet dat we in het tijdperk van het <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Antropoceen">Antropoceen</a> leven. Sinds de Industriële Revolutie heeft de mens het vorige tijdperk - het Holoceen - verlaten en is door zijn manier van doen en handelen én impact op de aarde in het Antropoceen beland. Het idee van ruimteschip aarde heeft Sloterdijk overgenomen van de Amerikaanse kunstenaar en denker <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Richard_Buckminster_Fuller">Buckminster Fuller</a>. We moeten de aarde in diens visie zien als één gigantisch technologisch voertuig. En zijn - in die zin doordenkend - allemaal astronauten geworden. En de aarde is ons <i>life system</i>. Valt dat syteem uit (of om) dan is het met ons - de astronauten - gedaan. De opgave voor de mensheid is volgens Sloterdijk om de al maar doorgaande expansie van de mens tegen te houden. We moeten onze levens (gaan) veranderen. Iedereen. Derhalve heeft hij in het Duits over Du en in het Nederlands over Je. <i>Du mußt dein Leben ändern/Je moet je leven veranderen.</i> <br />
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Bernard-Stiegler.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Bernard-Stiegler.jpg" height="320" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Bernard Stiegler</td></tr>
</tbody></table>
<b>Optimistisch ondanks alles</b><br />
<span id="goog_1900563591"></span><span id="goog_1900563592"></span>Peter Sloterdijk is in wezen een optimistisch mens. Weet dat de mens tot veel in staat is. Zich de laatste tienduizend jaar steeds aan veranderende omstandigheden heeft aangepast. Hij noemt dat <i>oefenen</i>. Als de nood aan de man komt dan kan er veel veranderen, gebeuren. Peter Sloterdijk houdt nadrukkelijk rekening met de noodzaak om zaken in te zetten als klimaatdesign, eco-engineering en atmosfeer-management. Maar dat kan alleen als we de 'gebruiksaanwijzing' van ruimteschip aarde onder de knie krijgen. Zo ver zijn we nog (lang?) niet. Maar de noodzaak om die wel te vinden wordt alleen maar groter en urgenter. We moeten in zijn woorden "autodidactici" worden. We moeten het zelf leren. Niemand anders komt het ons vertellen. Of aanreiken. We moeten leren "op leven of dood". Lukt het niet dan is het einde oefening voor de mens. Op de "oude" aarde ging het alleen over de geosfeer en de biosfeer. Op de "nieuwe" aarde gaat het ook om de technosfeer en de noösfeer (= denken). We weten op dit moment niet wat op deze aarde allemaal mogelijk is. Wetenschap en technologie zullen nog veel opleveren. Denkt Sloterdijk. Hij is zoals gezegd een optimist.<br />
<br />
<b><a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Hybris">Hybris</a>, overmoed, megalomaan?</b><br />
Lemmens sloot in de geest van Peter Sloterdijk af met een typisch kenmerk van 'de mens'. Indien we als soort voor problemen worden gesteld die té groot voor ons zijn, dan komen we er meestal toch over heen. Vinden we een oplossing en kunnen we weer verder. Sloterdijk staat op het standpunt dat de mens eigenlijk behoefte heeft aan iets groots. Té groot of wat onmogelijk lijkt om op te lossen. Dan groeit de mens. Wordt volwassen.<br />
<br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<b>Na afloop</b><br />
Tijdens de lezing kwam op zeker moment de naam van een Nederlands geoloog op. Die Pieter Lemmens niet noemde. Dus na afloop, tijdens het afscheid nemen, die naam laten vallen: <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/10/bewonderen-verwonderen.html">Peter Westbroek</a>. Had Lemmens nog nooit van gehoord. Zijn excuus was dat hij zelden Nederlandse boeken las én ook amper tv keek. Waardoor hij in 2012 <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/08/peter-westbroek.html">De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet</a> had gemist. Noch de tv-uitzending had gezien met <a href="http://boeken.vpro.nl/televisie/boeken/2012/16-december.html">Wim Brands</a>. <br />
<span id="goog_1900563611"></span><span id="goog_1900563612"></span>Pieter Lemmens hoorde het aan en bleek de dag er na via internet al op zoek gegaan naar deze onbekende man. In een mailtje gaf hij aan:<br />
<blockquote class="tr_bq">
Dank voor de referentie naar het boek van Westbroek en de boekenlijst. Ik keek gisteren bij thuiskomst meteen even naar een stuk v/e interview met Westbroek door Wim Brands (ik kijk nooit TV dus dit soort dingen gaan aan mij voorbij). Heel mooi! En wat een aimabele man is die Westbroek. Ik ga het boek absoluut lezen. Ik lees eigenlijk vrijwel nooit meer Nederlandse boeken omdat ik erg georiënteerd ben op Amerikaanse (en in mindere mate ook Duitse en Franse) auteurs. Dat is laakbaar, ik weet het, maar zo gaan die dingen. Ik heb zelf een paar jaar geleden een stuk geschreven over de spanning tussen de Gaia gedachte en de Spaceship earth gedachte, verschenen in <a href="http://www.knnvuitgeverij.nl/NL/webwinkel/0/0/13816">deze bundel</a>.</blockquote>
<blockquote class="tr_bq">
Echt een heel mooi boek over de ontdekking van de aarde en de beroemde foto van Bill Anders is: <a href="http://yalepress.yale.edu/yupbooks/book.asp?isbn=9780300137668">Robert Poole. Earthrise : how man first saw the Earth</a></blockquote>
<blockquote class="tr_bq">
Wat techniekfilosofie en onze veranderende wereld betreft zou ik je ook dit boek willen aanraden, mijn vertaling van <i>Philosopher par accident</i> van de Franse filosoof Bernard Stiegler, met een uitgebreid voorwoord van mijn hand. <a href="http://www.uitgeverijklement.nl/shop_details.php?productId=24713">Per toeval filosoferen</a>. Misschien iets voor de bibliotheek ;-)</blockquote>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.ivy-style.com/wp-content/uploads/2013/06/president-barack-obama-inauguration-2009.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.ivy-style.com/wp-content/uploads/2013/06/president-barack-obama-inauguration-2009.jpg" height="253" width="320" /></a></div>
<b>Tot slot: Barack Obama</b><br />
Die woensdagavond kwam de naam van de Amerikaanse president niet op. Had best gekund, want de constatering van Peter Sloterdijk én Pieter Lemmens dat de mens groot wordt als grote 'dingen' op zijn of haar pad komen werd jaren geleden mooi onder woorden gebracht door Barack Obama. Tijdens de toespraak die hij hield toen hij voor de eerste keer de eed als president aflegde. Op <a href="http://www.whitehouse.gov/blog/inaugural-address">dinsdag 20 januari 2009</a> sprak hij de volgende woorden uit:<br />
<blockquote class="tr_bq">
Our challenges may be new. The instruments with which we meet them may be new. But those values upon which our success depends — hard work and honesty, courage and fair play, tolerance and curiosity, loyalty and patriotism — these things are old. These things are true. They have been the quiet force of progress throughout our history. What is demanded then is a return to these truths. What is required of us now is a new era of responsibility — a recognition, on the part of every American, that we have duties to ourselves, our nation, and the world, <b>duties <span style="color: red;">that we do not grudgingly accept</span> but rather seize gladly, firm in the knowledge that there is nothing so satisfying to the spirit, so defining of our character, than<span style="color: red;"> giving our all to a difficult task</span>.</b> This is the price and the promise of citizenship. </blockquote>
De mens wordt volwassen door grote dingen.<br />
<br />
(woensdag 23 april 2014)<br />
Hans van DuijnhovenAnonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-20888486940526835632014-04-08T12:12:00.000+02:002019-09-19T08:29:57.498+02:00Oefenen voor een andere tijd en het e-book “drama”<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Netherlands,_Uden,_Bedafse_Bergen_(2).JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Netherlands,_Uden,_Bedafse_Bergen_(2).JPG" height="265" width="400" /></a></div>
<i>Onderstaand artikel werd eerst geplaatst als reactie op <a href="http://www.bibliotheekblad.nl/nieuws/nieuwsarchief/bericht/1000005285">een artikel </a>over het uitlenen van e-books door bibliotheken. Maar los van die discussie - hoe bibliotheken 'hun' e-books zouden moeten (of kunnen) uitlenen - is het een verhaal dat op een bepaalde manier een illustratie van hoe omgegaan wordt met zaken die in onze samenleving aan het kantelen zijn. </i><br />
<br />
<b>Oefenen voor een andere tijd en het e-book “drama”</b><br />
Afgelopen zaterdag (29 maart 2014) waren alle (recent gekozen) raadsleden van de gemeente Uden bijeen in een locatie gelegen nabij de ‘<a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Bedafse_Bergen">Bedafse bergen</a>’. Twee dagen lang samen om te praten over de rol van ‘de raad’ in de komende jaren. Een belangrijke reden voor deze samenkomst was dat men in Uden weet dat de samenleving zoals dat wel genoemd wordt aan het ‘kantelen’ is. Er komt een nieuw model bovendrijven. Oude vormen sterven af en al doende zullen nieuwe ontstaan. Dat gaat niet vanzelf en vergt – vooral – van belangrijke organen zoals ‘de politiek’ of ‘bazen’ van bedrijven, instellingen en organisaties een andere houding. <br />
<span id="goog_1250324955"></span><span id="goog_1250324956"></span>Die zaterdag mochten vijf personen van buiten de gemeente Uden de verzamelde gemeenteraadsleden toespreken en (kort) met hen in debat gaan. Ik had een ‘vrije’ rol, zat er niet om te praten over het belang van de bieb in deze transitiefase. Nee, ik zat daar – denk ik – omdat ik in de aanloop naar deze bijeenkomst vaak had gesproken met de organiserende raadsgriffier. Die gezien had hoe ik op mijn manier binnen onze regio Noord Oost Brabant omga met die kantelende tijdgeest. Ik kom er later in dit (lange stuk) op terug.<br />
<br />
<b>Mensen te voeden met de dilemma's waar we voor staan</b><br />
Anyway. Mijn betoog had als titel “Mensen te voeden met de dilemma’s waar we voor staan”. Een quote van een econoom, die ik onlangs in Oss een verhaal had laten houden over zijn door té velen gemiste boek “<a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/10/henk-van-tuinen.html">Ons land kan menselijker : naar een economie die de samenleving verbetert</a>”. Deze <b>Henk van Tuinen</b> wéét dat de mens geen homo economicus is én doorlopend massaal gemanipuleerd wordt. Eenzijdig komt er dagelijks een ontzagwekkende hoeveelheid reclame, pr, marketing, spin en frame op ons af. Bedoeld om ons dit of dat te laten doen. <br />
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-rTe2u_3d-fs/Uk2Th-2gi4I/AAAAAAAABRo/0X9QFn_DNQ0/s640/LvSTuinenLand.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://1.bp.blogspot.com/-rTe2u_3d-fs/Uk2Th-2gi4I/AAAAAAAABRo/0X9QFn_DNQ0/s640/LvSTuinenLand.jpg" width="251" /></a><span id="goog_1250324964"></span><span id="goog_1250324965"></span>In zijn boek houdt hij een pleidooi voor een tegenkracht. Bedoeld om mensen onzeker te maken. Ze meerzijdig te manipuleren. Dus niet alleen reclames voor het drinken van water uit een (duur) flesje, maar evenveel reclame van waterleidingbedrijven die gewoon (goedkoop) kraanwater leven. Waarom? Onze maatschappij trekt ons massaal consumeren niet meer, heeft veel bijeffecten (obesitas, verslaving) en zal of we het nu leuk of niet vinden een andere weg in moeten slaan. Om dit te kunnen financieren bepleit hij een zogenaamd ‘Ontplooiingsfonds’. Waaruit individuen, bedrijven, instellingen en organisaties die die tegengeluiden willen produceren geld kunnen krijgen. Een fonds dat onafhankelijk komt te staan van de politiek. Een fonds waarin miljarden euro’s gestort zouden moeten worden. Ook een fonds waarop openbare bibliotheken (als het komt, wat ik niet denk) voor incidentele projecten een beroep zouden kunnen doen. Tijdens zijn lezing bezigde hij de zin “mensen te voeden met de dilemma’s waar we voor staan”. Een prachtige zin én een motto voor de OB-sector. Alhoewel, vanuit de retailgedachte kan dit natuurlijk niet, want dan reik je je publiek alleen dat aan wat ze willen hebben. In die optiek zijn onze gebruikers autonome wezens die weten wat ze willen.<br />
<br />
<b><a href="http://www.bramfietst.nl/wp-content/uploads/2012/06/Uden.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.bramfietst.nl/wp-content/uploads/2012/06/Uden.jpg" height="300" width="400" /></a><br />Vier dilemma's</b><br />
Politici, dus ook gemeenteraadsleden in Uden, hebben als hoofdtaak een keuze te maken uit de dilemma’s waar we voor staan. Tijdens mijn verhaal stipte ik vier dilemma’s aan en eindigde met een schema om duidelijk te maken waarom onze tijd (de 21e eeuw) afwijkt van de vorige eeuw. En hoe je je in dat verband zou kunnen of moeten (?) opstellen. De dilemma’s waren eenzaamheid (is groot, niemand wil het vergroten maar door veel overheidsingrijpen wordt het alleen meer), betaald werk (staat sterk onder druk; zal blijven dalen ondanks een aantrekkende economie; blijven we baanlozen zien als ‘daders’ of eerder als ‘slachtoffers’ en entameren we experimenten met een basisinkomen en een herverdeling van betaald werk), meten = weten (?) (té veel vakmensen worden horendol van georganiseerd wantrouwen; té veel formulieren, enquêtes, plannen maken) en democratie (veel cynische burgers, lage opkomst; ga binnen de wet experimenteren met alternatieven om burgers te betrekken bij issues die gaan spelen).<br />
<br />
<b><a href="http://1.bp.blogspot.com/-9H5XHw3tPzk/U0PFHa5w1AI/AAAAAAAABrI/VcHY4wjw-rA/s1600/UdenTeugel1.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="305" src="https://1.bp.blogspot.com/-9H5XHw3tPzk/U0PFHa5w1AI/AAAAAAAABrI/VcHY4wjw-rA/s1600/UdenTeugel1.jpg" width="400" /></a>Een schema</b><br />
Maar in dit artikel gaat het vooral over het schema dat ik aan het eind liet zien. Het is geenszins een uniek schema. Is uiteraard schematisch. Is niet de werkelijkheid, maar laat wel zien welke verschuivingen gaande zijn. Is in mijn ogen wel de wereld waarin ook een openbare bibliotheek zich beweegt en een rol moet spelen. In mijn perceptie zijn té veel individuen, bedrijven, instellingen en organisaties met 20e eeuwse methodieken bezig de problemen (of genuanceerder: uitdagingen) van de 21e eeuw op te lossen. En in sommige gevallen leidt dit tot vervelende 19e eeuwse wantoestanden. Met de beste bedoelingen wordt vaak het tegendeel bereikt van wat men in (mooie) beleidsplannen neerlegt. Voorbeeld: iemand die werkeloos wordt (een grote ramp in een leven) wordt afgescheept met een website van de UWV waar je zelf een baan mag zien te vinden. Een luisterend, meedenkend oor is ver te zoeken en de belangrijkste reactie van het UWV is of je wel je wekelijkse – vaak zinloze – sollicitatiebrief hebt verstuurd. En na x jaar mag je naar de bijstand en werk voor de samenleving gaan verrichten dat niet aansluit bij je passie, kennis en vaardigheden.<br />
<br />
<b>20e eeuw <-> 21e eeuw</b><br />
Top-down <-> Bottom-up<br />
Centraal <-> Decentraal<br />
Verticaal <-> Horizontaal<br />
Structuren <-> Mensen<br />
Waarde ontlenen <-> Waarde creëren<br />
Lineair <-> Cyclisch<br />
Hoogopgeleid <-> Breed opgeleid<br />
Cynisch, ironisch <-> Open, hoopvol<br />
Exploitatie <-> Co-operatie<br />
Hiërarchie <-> Netwerken<br />
Controle <-> Ruimte<br />
Zekerheid <-> Onzekerheid<br />
Regisseren <-> Faciliteren<br />
<br />
<b><a href="http://sr.photos3.fotosearch.com/bthumb/CSP/CSP992/k13349209.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://sr.photos3.fotosearch.com/bthumb/CSP/CSP992/k13349209.jpg" height="299" width="320" /></a>Niet langer regisseren, maar faciliteren</b><br />
Ik eindigde natuurlijk met faciliteren. Politici dienen zich te realiseren dat er op dit moment overal in de samenleving nieuwe initiatieven worden opgestart. Van onderaf. Lokaal, regionaal. Kleinschalig. Unieke projecten en dat ‘de politiek’ zich dienend dient op te stellen. Veel 20e eeuws gedachtegoed achter zich dient te laten. Maar meewerken om alle plannen en ideeën tot wasdom te brengen. Hoe? Door zich co-operatief op te stellen, belemmeringen weg te nemen, vertrouwen te hebben in de mensen die ‘aan het oefenen zijn’. En zich doorlopend realiseren dat een belangrijk kenmerk van onze (transitie)maatschappij onzekerheid is. Het zal niet meteen perfect zijn. Er zullen verschillen ontstaan tussen deze of gene regio.<br />
<br />
Het grappige van deze bijeenkomst was dat de andere vier uitgenodigde sprekers op hun manier net iets anders hetzelfde betoogden. In Uden gaat men de komende jaar zoals we dat in onze regio noemen “Oefenen voor een andere tijd’.<br />
<br />
<b><a href="http://blogs.dickinson.edu/cop17durban/files/2011/10/top_down_bottom_up2.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://blogs.dickinson.edu/cop17durban/files/2011/10/top_down_bottom_up2.jpg" height="250" width="400" /></a>De link met het e-book-“drama”</b><br />
Een belangrijke reden voor dit drama is dat op zeker moment besloten is centraal voor het hele land alles te gaan regelen. Onderhandelingen met uitgevers, maken van een website, een app, een pr-campagne, helpdesk enzovoorts. Zich niet realiserend dat het overgrote deel van alle bibliotheekleden georiënteerd zijn op de eigen lokale/regionale bibliotheek. Leden gaan naar de lokale fysieke én virtuele bibliotheek. Veel leden hebben de afgelopen jaren geleerd hoe om te gaan met de webcatalogus, reserveren, kaartjes kopen voor een activiteit enzovoorts. Ook weten enkele leden dat er zoiets bestaat als ibl, een landelijke catalogus, digitale content e.d. Maar – nogmaals – het gros van de leden weet dat niet; heeft er ook geen behoefte aan en zal daar in voorkomende gevallen door lokale biebmensen op geattendeerd worden.<br />
<a href="http://mustreads.nl/wp-content/uploads/2014/01/4070018828_d3c43fc266-450x350.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://mustreads.nl/wp-content/uploads/2014/01/4070018828_d3c43fc266-450x350.jpg" height="310" width="400" /></a><span id="goog_1250325022"></span><span id="goog_1250325023"></span>Het e-book drama is in mijn optiek ontstaan doordat op landelijk niveau besloten is een extra portal voor het afhandelen van e-books in de lucht te brengen. Terwijl men ook had kunnen kiezen voor een andere oplossing. Koop centraal content in en laat die ‘inlopen’ in de lokale/regionale webcatalogus. Dan kunnen leden gewoon in hun eigen catalogus e-books uitkiezen en downloaden. Hetzelfde geldt voor alle andere landelijke content: ibl-boeken, de krantenbank, urls van jeugdbieb e.d. En presenteer deze landelijke content als optie in de lokale/regionale catalogus. Het gros van de leden wil als ze ‘de catalogus’ gebruiken alleen weten of een bepaalde titel ‘gewoon’ beschikbaar is in de eigen bibliotheek of vestiging. Het zal hem of haar letterlijk worst wezen dat er ook veel titels zijn die ergens anders in Nederland geleend kunnen worden of dat in De Volkskrant een artikel over dit of dat heeft gestaan.<br />
<br />
<b>Het land van de WAAS</b><br />
Dit e-book verhaal kan ook doorgetrokken worden naar (het land van) de WAAS. Een goede bibliotheekwebsite bestaat uit drie dingen: de catalogus inclusief inloggen, reserveren, kaartjes kopen e.d. Ten tweede een overzicht van alle activiteiten en als laatste – en steeds belangrijker- bezoekers attent maken op ‘andere dingen’. Denk in dit verband aan de al gebezigde zin “Mensen te voeden met de dilemma’s waar we voor staan”. Een goede bibliotheekwebsite bevat een goede mix van dit alles. Onderdeel een en twee hebben een grote relatie met je ‘eigen’ bibliotheeksysteem. Dus bouw je website daarom heen.<br />
<br />
Lokale en regionale bibliotheken hebben geen zin noch expertise in huis om landelijke content in te kopen. Dat moet landelijk geregeld worden. Maar het land zou beter af kunnen zien van het in de lucht brengen en/of houden van landelijke portals waarop die content wordt neergezet. Het gros van onze (lokaal betalende) leden wil op haar lokale bibliotheekwebsite alles aantreffen wat lokaal, regionaal én landelijk leverbaar is. En die ontzagwekkende hoeveelheid aanbod dient in 'partjes' onder de aandacht gebracht te worden. In Nederland zijn feitelijk slechts twee leveranciers. Start met Infor en HKA gesprekken op om dit te regelen en zie af van alle andere experimenten. Die waarschijnlijk handenvol geld kosten en voor gebruikers van de bibliotheken vaak ruis opleveren.<br />
<br />
<b><a href="http://www.8womendream.com/wp-content/uploads/seth-godin-make-something-happen.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://www.8womendream.com/wp-content/uploads/seth-godin-make-something-happen.jpg" height="126" width="400" /></a>Tot slot nog iets over e-books</b><br />
In 2012 publiceerde de Amerikaan Seth Godin (een marketingdeskundige) een online manifesto over het onderwijs in de 21 eeuw. <a href="http://sethgodin.typepad.com/files/stop-stealing-dreams6print.pdf">Stop stealing dreams (what are schools for?)</a> Te downloaden als pdf. In 123 korte paragrafen houdt hij een ferm pleidooi voor een andere soort onderwijs. Dat onze kinderen klaarstoomt voor de 21 eeuw en niet langer voor de vorige. Zoals – in zijn visie – nog steeds aan de gang is. In dat pamflet heeft hij het ook over het belang van lezen. En in het langste hoofdstuk over de toekomst van de bibliotheek. Daarin doet hij de volgende – voor sommigen verrassende - uitspraak: Librarians who are arguing and lobbying for clever e-book lending solutions are completely missing the point. They are defending the library-as-warehouse concept, as opposed to fighting for the future, which is librarian as producer, concierge, connector, teacher, and impresario.<br />
<br />
<br />
<span id="goog_1250325009"></span><span id="goog_1250325010"></span>Hier in een nutshell waar bibliothecarissen zich <b>niet</b> zo druk over zouden moeten maken, maar wat ze wél moeten doen. Een verbinder worden.<br />
<br />
Seth Godin publiceert dagelijks een kort miniblog. Gisteren (31 maart 2014) ging zijn bijdrage ook over de rol van de bibliotheek, alhoewel hij ons dit keer niet noemt. <a href="http://sethgodin.typepad.com/seths_blog/2014/03/the-cure-or-the-story.html">The cure or the story?</a><br />
<br />
The plumber, the roofer and the electrician sell us a cure. They come to our house, fix the problem, and leave.<br />
The consultant, the doctor (often) and the politician sell us the narrative. They don't always change things, but they give us a story, a way to think about what's happening. Often, that story helps us fix our problems on our own.<br />
The best parents, of course, are in the story business. Teachers and bosses, too.<br />
<br />
<b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_xgjBv6HTRprwsnqmsBe2fkTHXNpJylUvmjljj0BSVJ1KVsihAttPUDlcsff6GyTx-T6Ew44X4vBZ4Z5h1cMjLuxld_erlSPktZ0-clyvpSU7u79IRDP7bQ0M2jJE8lkuGQXrumFvKkwE/s1600/dilemma's+en+keuzes+4.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_xgjBv6HTRprwsnqmsBe2fkTHXNpJylUvmjljj0BSVJ1KVsihAttPUDlcsff6GyTx-T6Ew44X4vBZ4Z5h1cMjLuxld_erlSPktZ0-clyvpSU7u79IRDP7bQ0M2jJE8lkuGQXrumFvKkwE/s1600/dilemma's+en+keuzes+4.jpg" width="300" /></a>Verhalen vertellen, voeden met dilemma's, mensen verleiden</b><br />
Verhalen vertellen. Mensen voeden met de dilemma’s waar we voor staan. Bezoekers verleiden kennis te nemen van ‘dingen’ die ze nog niet kennen.<br />
Er zijn talloze manieren om te formuleren waar een bibliothecaris mee bezig zou moeten zijn. Maar in bijna alle gevallen doet hij (en veel vaker zij) dat in een specifieke, unieke omgeving. In zijn of haar werkgebied. Dat afwijkt van andere gebieden. En omdat hij of zij uniek is zal er ook een ander verhaal verteld worden. Een ander accent gelegd. En daarom no copy paste. Dat is lastig voor 20e eeuwse, centralistisch denkende mensen. Toch lijkt dit ons voorland. Of we het nu leuk vinden of niet. Er zullen de komende jaren door die hierboven geschetste trends verschillen gaan ontstaan tussen bibliotheken. Landelijk opererende instanties (binnen en buiten de bibliotheeksector) zullen zich dat dienen te realiseren en naar bevinden handelen.<br />
<br />
Klik <a href="http://www.slideshare.net/oefenen/uden29maart2014">hier</a> voor de gebruikte presentatie (Slideshare)<br />
<br />
(woensdag 2 april/dinsdag 8 april 2014)<br />
Hans van DuijnhovenAnonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-14167396466537901242014-03-28T16:46:00.001+01:002022-01-31T16:42:15.746+01:00Een liedje voor Joke Hermsen en onze tijd<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Maandag 31 maart 2014 <a href="http://www.nobb.nl/component/ohanah/een-nieuwe-bevlogenheid?Itemid=720">sprak filosofe Joke Hermsen in Oss</a>. Over haar nieuwe boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2014/01/joke-hermsen-2.html">Kairos : een nieuwe bevlogenheid</a>. Toen we lucht kregen van dit nieuwe boek (ergens in december 2013) hebben we meteen contact gezocht. Kom naar Oss, want jouw nieuwe boek sluit aan bij ons jaarthema <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd</a>. Dat maakten we althans op uit de summiere aankondigingstekst op de website van haar uitgever. Vooral de ondertitel trok de aandacht: <i>een nieuwe bevlogenheid</i>. Als we iets nodig hebben in ons land en het Westen is het dat. Mensen die pleiten voor bevlogenheid. Een nieuw <i>verhaal</i>. Mensen die weer ergens voor willen gaan. Mensen die - om met de Pools-Belgische filosofe <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/alicja-gescinska.html">Alicja Gescinska</a> te spreken - zich engageren. Zich druk maken over de samenleving waarin we nu leven én weten dat er 'iets' anders moet ontstaan, groeien. Meer positieve en ietsje minder negatieve <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Positieve_vrijheid">vrijheid</a>.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Stil de tijd</b><br />
Op een bepaalde manier herhaalt zich de geschiedenis. In het vroege voorjaar van 2009 wees mevrouw Ruardi van <a href="http://www.sss.nl/">SSS</a> (= Stichting Schrijvers Samenleving, een bemiddelingsorganisatie) ons op Joke Hermsen. Een - op dat moment - onbekende filosofe en schrijfster. Van wie een nieuw boek werd aangekondigd: <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/joke-hermsen.html">Stil de tijd : pleidooi voor een langzame toekomst</a>. Uit haar toelichting maakten we op dat dit boek (toen ook al !) perfect aansloot bij het jaarthema dat in dat voorjaar in de steigers stond: Herlevend burgerschap ("Draait de wereld om jou of om ons allemaal"). Joke Hermsen kwam, zag en overwon op <a href="http://www.nobb.nl/oss/collecties/hd/146-algem1/jaarthema/4323-jaarthema2009-2010-hermsen">zondag 21 februari 2010</a> het publiek in de Groene Engel in Oss. Een volle zaal. Inmiddels was dat boek verschenen en een kleine bestseller geworden.<br />
<br />
<b>Drie filmpjes</b><br />
Die middag sloot ze af met een filmpje. Dat ze samen met haar partner had gemaakt. Een poging (een deel van haar) boek in beeld, tekst en muziek te vatten. In dat filmpje zat een prachtig liedje. Grieks. Weemoedig. Van Angélique Ionatis. Wie? <a href="http://www.skopos.be/GrMuziek/Achtergrond/Biografie/a__ionatos.html">Angélique Ionatos</a>. Een Griekse zangeres die veel in Frankrijk optreedt. Geboren in 1954. Bekend van een Spaanstalige cd rondom Frida Kahlo (de Mexicaanse schilderes): <i>Alas pa' volar</i>. In dat filmpje zat <i>O kyklos tou nerou</i> (The cycle of the water) van de cd <b>Mia thalassa</b> uit 1994 opgesloten. Teksten van een Griekse dichter op muziek gezet door Mikis Theodorakis. Klik <a href="http://www.youtube.com/watch?v=wS3_PYGT55U">hier</a> voor een clipje van dit nummer. Er zijn twee filmpjes over Stil de tijd (<a href="https://www.youtube.com/watch?v=WrHD3bL02Vw">deel 1</a>, 9:18) (<a href="https://www.youtube.com/watch?v=W8Za26gFR90">deel 2</a>, 8:57 ).<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b>Twee muziekfragmenten</b><br />
Vorige week gaf Joke Hermsen door dat ze tijdens haar lezing twee muziekfragmenten wilde laten horen. Dat is - achteraf - niet verbazend. Joke Hermsen heeft iets met muziek. En weet ook de kracht daarvan te waarderen. Deze muzikale aankondiging sluit mooi aan op een gewoonte die we in Oss en omgeving hebben. Indien mogelijk laten we tijdens het vollopen van de zaal muziek op de achtergrond horen. Een leuke cd, die vaag iets met de inhoud van die middag of avond te maken heeft. Voor deze avond had ik al een track geselecteerd. Sterker: die had ik al in een powerpoint met beelden en (lopende) tekst opgenomen. Een recent ontdekt liedje, waarvan tekst, muziek, sfeer en melodie aansluiten bij <i>Kairos</i> en die nieuwe bevlogenheid. Althans, dat denk ik. Benieuwd hoe Joke het zal ervaren. Na afloop heb ik haar deze cd overhandigd en een tweede met daarop andere tracks die ze wellicht ook zou kunnen waarderen.<br />
<br />
<a href="http://www.raastof-industrien.dk/events_photo/pictures/2009/allan-taylor%5B400%5D.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" height="200" src="http://www.raastof-industrien.dk/events_photo/pictures/2009/allan-taylor%5B400%5D.jpg" width="146" /></a><b>Allan Taylor: een muzikale filosoof</b><br />
Onlangs reikte een vriend me de naam van een volstrekt onbekende folkzanger aan: <a href="http://www.allantaylor.com/index.html">Allan Taylor</a>. Liet zijn laatste cd horen. Kort daarna aangeschaft. Af en toe gedraaid. En al kort daarna kwam de gedachte op dat deze Engelsman niet zomaar een tekst schrijft, zingt. Nee, aan elke tekst is hoorbaar geschaafd. Ga je <a href="http://www.rootstime.be/CD%20REVIEUW/2013/OKT1/CD114.html">googlen</a> dan ontdek je dat hij ook filosoof is. En dat is te merken.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>All is one</b><br />
Zijn laatste cd - <i>All is one -</i> verscheen in het najaar van 2013 op het Duitse Stockfisch-label (als relatief dure SACD). Voor zover bekend niet opgenomen in Spotify. Die titel - <i>All is one</i> - is bewust zo gekozen. Allan Taylor worstelt evenals veel burgers met het dilemma wat in het leven belangrijk is: je eigen welbehagen, natuurlijk. Maar toch ook dat van je naasten, anderen. Hij refereert (zonder het te weten) aan het allereerste jaarthema van de Osse bibliotheek (in 2004): <a href="http://www.nobb.nl/oss/collecties/jaarthema/65-algem1/4176-thema-2004-2005">Waarom IK een probleem werd voor ONS</a>. En dat <i>All is one</i> heeft ook alles te maken met het tiende en huidige thema <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd.</a><br />
<br />
<b><br />Een verschuiving?</b><br />
De laatste jaren is voor steeds meer mensen duidelijk geworden dat het veel mensen het aan de ene kant redelijk goed met onszelf vinden gaan, maar aan de andere kant maken we ons zorgen over onze samenleving. Ook dringt langzaam het besef door dat het weinig zin meer heeft naar de ander te wijzen; die niet deugt, die moet veranderen. Want die ander, verwijst op zijn of haar beurt naar ons. Wij deugen in hun ogen niet; of moeten ons aanpassen. Trapped. Catch 22. Prisoner's dilemma. Of hoe je ook wilt noemen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Om het verhaal iets ingewikkelder te maken. Op de cd <i>All is one</i> staan twee liedjes die elkaar aanvullen én uitsluiten. De titeltrack <i>All is one</i> focust vooral op de mens die met zichzelf bezig is. En dat prima vindt. Het nummer dat daarna komt (<i>We stood as one</i>) gaat over een mens die zich realiseert dat het in het leven niet alleen om onszelf draait, maar<i> in the end</i> toch meer om de ander. Of nog concreter geformuleerd: in het leven gaat het er uiteindelijk om of je 'dingen' samen met anderen hebt gedaan; doet.<br />
<br />
<b><br />Van All<i> is one</i> naar We stood <i>as one</i></b><br />
<i>We stood as one</i> (track 4) is het prijsnummer van de cd. Zo'n track die je na het beslissende moment waarin je denkt "wat hoor ik hier!" wekenlang blijft draaien. Elke gezongen komma daarna kunt plaatsen, weet wanneer (zoals hier) af en toe de cello invalt en een zangeres amper hoorbaar het refrein gaat meezingen.<br />
<i>We stood as one</i> kent een klassieke opbouw. Een of twee coupletten, het refrein, een couplet, een lang instrumentaal tussenstuk, couplet en afronding. En keer op keer komt <i>we stood as one</i> langs.<br />
In dit liedje verwijst hij naar het titelnummer (<i>All is one</i>) maar laat twee woordjes weg en plaatst er een ander voor in de plaats. <i>All is one</i> wordt (<i>We stood) as one</i>. <i><b>Is one</b></i> wordt dus <i><b>as on</b></i>e. Een wereld van verschil.<br />
<br /><b>Toelichting bij We stood as one</b><br />
Does it count for something, or is it all for nought? We have to make it count somehow, for life is short. As Jean-Jacques Rousseau said, "When death is at the door, is it worth leraning how we should have lived?" Perhaps the point is to live life as we believe it to be at the time, because when we have the experience of years we might not have taken those chances. And what times we might have missed and shared with our fellow travellers on the highway, when together, we stood as one.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
Geschreven in Wenen en Nieuw Zeeland tussen 1989 en 1982. Hij heeft het nummer dus ruim twintig jaar op de plank laten liggen.<br />
<br />
<b>Oude beelden, bekende beeldspraken, metaforen</b><br />
Allan Taylor schrijft kristalhelder. Teksten die iedereen kan volgen. Hij gebruikt oude beelden. Refereert aan dingen die iedereen herkent. Cliché's zou je kunnen zeggen. Maar ze werken wel. Alhoewel dat natuurlijk een kwestie van smaak is, blijft.<br />
<br />
Hij begint in het eerste couplet optimistisch. De wereld ligt open voor je. Volop mogelijkheden.<br />
<br />
When the sun sweeps over the ocean<br />
In the first few hours of dawn<br />
In the silver waving dancing<br />
Of a new day being born<br />
Don't it make you feel like living<br />
Don't it make you feel brand new<br />
Like the sun is holding out a hand<br />
And giving it to you<br />
<br />
In het tweede couplet wordt dat optimisme genuanceerd. En - belangrijke constatering - dingen die tegenzitten doe je vaak jezelf aan. Omdat je jezelf niet volledig 'geeft'. Je afsluit. Duikt. Afzijdig blijft.<br />
<br />
There are times of contemplation<br />
When you're living in the grey<br />
And darkness rides across the land<br />
And steals away the day<br />
When you hide among the shadows<br />
When you whisper in the wind<br />
When your heart seems closed forever<br />
To the company of friends<br />
<br />
Refrein<br />
When your time is come and all is passed and gone<br />
Let us hope that we can say we stood as one<br />
<br />
In couplet drie voert hij een man op die niet écht begrepen heeft waar het leven om draait. Zo'n man die straks - als hij pensioen heeft - gaat genieten; maar nu moet er hard gewerkt worden. Geen tijd voor flauwekul. In zijn arbeidzame leven 'iets' doet wat niet echt bij hem past. Zijn passie niet durft te volgen.<br />
<br />
I knew a man who carried<br />
All the burdens of the world<br />
And when he found the answer<br />
The man had grown too old<br />
For he never saw the flowers<br />
Or felt his passion running wild<br />
Or the innocence of laughing<br />
And playng with a child<br />
<br />
Refrein<br />
When your time is come and all is passed and gone<br />
Let us hope that we can say we stood as one<br />
<br />
In het vierde, laatste én meest ontroerendste couplet volgt 'de conclusie'. <br />
Denk aan iemand die het bedrijf verlaat; een crematie plechtigheid of een andere moment waarop je of je nu wilt of niet terug moet kijken op voorbije tijden. En je jezelf afvraagt: wat had nu écht waarde? Waar gaat het uiteindelijk in het leven écht over?<br />
<br />
And one day we'll remember<br />
How the days have passed and gone<br />
And all the roads we've travelled<br />
And the places left behind<br />
There are some who still find favour<br />
And some whose memory is lost<br />
And then we'll count our blessings<br />
And what the journey cost<br />
<br />
Refrein<br />
When your time is come and all is passed and gone<br />
Let us hope that we can say we stood as one<br />
<br />
We stood as one<br />
We stood as one<br />
We stood as one<br />
<br />
<b>Toelichting All is one (track 3)</b><br />
Allan Taylor schrijft de volgende regels bij zijn titeltrack:<br />
We enter this grand theatre of life as we leave it, alone. All we can hope for is that we sometimes, if not all of the time, took the road less travelled and made our mark upon it. For, no matter the races run, the battles lost or won, the dreams fullfilled or the chances missed, we will stand alone when all is gone, when one is all and all is one.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>The turn of the road</b><br />
Allan Taylor probeert iets universeels te pakken. Is daarin zeker niet uniek. Ongeveer twintig jaar eerder nam een andere - veel bekendere - folkartiest een vergelijkbaar liedje op. June Tabor op haar cd <a href="http://www.nobb.nl/uden/homeindex.php?option=com_content&view=article&id=611&Itemid=500049">Against the streams</a>. In 1994 op het Topic label. In <b>The turn of the road</b> - van ene Les Baxter - gaat het over een stel dat samen oploopt. Door het leven. <i>Right to the end</i>. Het gaat over hun levensweg. Bochtig. Met soms T-splitsingen. Punten waar het stel uit elkaar had kunnen gaan. Maar nee, ze bleven samen.<br />
<br />
Will you walk with me beyond the road's turning,<br />
where day takes the valley that leads into night? -<br />
Love, will you walk with me through my journey<br />
or only till the light?<br />
<br />
Love, will you hold me through all my life's evenings?<br />
Love, will you take the road to the end?<br />
I've never had someone I could believe in;<br />
forever my lover, my friend?<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Oefenen voor een andere tijd</b><br />
Joke Hermsen bepleit in haar boek 'een nieuwe bevlogenheid'. Sterker: ze acht die noodzakelijk. De <i>signs of the times</i> wijzen er op. Veel mensen maken zich zorgen om ons te ver doorgedreven ik-denken. Evenals de eerder genoemde <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/10/vrijheid-moet-je-veroveren.html">Alicja Gescinska</a> (een jonge Pools-Belgische filosofe) bepleit ze meer engagement. Je druk maken over de ongemakken van onze tijd en samenleving. Hermsen is geen revolutionair type, maar ze weet wel dat de balans hersteld moet worden. Dagelijks kun je signalen oppikken. Mensen die zich hierover uitspreken. Boos maken. Met analyses komen. Suggesties aandragen. En, als je goed luistert of leest dan zie je dat ze allemaal begrijpen dat het alleen kan als we meer samen optrekken. Dat je het niet allen kan. Anderen nodig hebt. Van<i> All is one</i> naar <i>we stood</i> (sorry: <i>stand</i>) <i>as one.</i><br />
<br />
<b>Twee kijktips tot slot</b><br />
In Vrij Nederland stond op 22 maart 2014 een lang interview met Joke Hermsen. Dit artikel staat inmiddels op hun website. Met onderaan een zogenaamde Boekwijzer. Verrassend. Een college van een half uur van de jonge Tsjechische econoom Tomás Sedlácek (37 jaar). Die op <a href="http://www.ru.nl/@927208/pagina/">26 maart 2014</a> aan de Radboud Universiteit in Nijmegen in debat ging met de letterkundige Joseph Vogl. Enkele quotes:<br />
In today's world we feed the fed.<br />
Er waren/zijn 7 deugden. De zevende deugd (caritas/naastenliefde) is groei geworden<br />
We zitten midden in een debat om te komen tot een ander, aangepast economisch/maatschappelijk model.<br />
"A new religion is in the making. A new story!"<br />
<br />
Klik <a href="http://www.vn.nl/Archief/Samenleving/Artikel-Samenleving/Utopisch-denken-beleeft-een-revival.htm">hier</a> voor dit artikel ("Utopisch denken beleeft een revival") met onderaan de link naar de lezing van Tomás Sedlácek.<br />
<br />
<b>Een clash tussen twee werelden</b><br />
In oktober 2023 sprak de bekende Engelse tv-journalist <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Jeremy_Paxman">Jeremy Paxman</a> met de komiek/presentator <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Russell_Brand">Russell Brand</a>. Is vandaag (28 maart 2014) al bijna 10 miljoen keer bekeken. Duur: 10:45. Hier spat der bevlogenheid van af. En is een clash tussen twee systemen, werelden. Twintigste eeuw versus eenentwintigste eeuw.<br />
<br />
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="//www.youtube.com/embed/3YR4CseY9pk" width="560"></iframe>
<br />
<br />
(vrijdag 28 maart-dinsdag 1 april 2014)<br />
Hans van Duijnhoven<br />
<br />
<br />Anonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-61209191796975079342014-02-23T12:13:00.000+01:002019-09-19T08:29:13.363+02:00Groene economie : de enige uitweg?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
De kassa van <a href="http://www.lux-nijmegen.nl/">Lux</a> was op zaterdag 22 februari 2014 in Nijmegen tegen een uur 's middags nog niet open. Maar gelukkig wel <a href="http://www.roelants.nl/">boekhandel Roelants</a>, die in hetzelfde pand zit als de kaartjes-balie. Ze hebben een prettige manier van boeken presenteren. Veel ligt plat op tafels, grofweg gesorteerd op genre of thema. Ergens achter in de winkel een plek waar veel boeken liggen die te maken hebben met onze veranderende samenleving. Veel <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/overzicht-alle-titels.html">bekende titels</a>, maar gelukkig ook enkele onbekende. Boeken die al enige tijd uit zijn, maar die je toch hebt gemist.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://pbs.twimg.com/profile_images/1611004277/Logo_Boekhandel_Roelants.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://pbs.twimg.com/profile_images/1611004277/Logo_Boekhandel_Roelants.jpg" height="319" width="320" /></a></div>
Jan van Arkel is een uitgever die weinig titels uitbrengt, maar ze hebben bijna altijd te maken met transitie, milieu, economie e.d. In juli 2013 brachten ze voor de Partij voor de Dieren <a href="http://www.janvanarkel.nl/onderwerp/transitie/paradigmaverandering/meer.html">Méér </a>uit. Een boek waarin vijftien personen ingaan op de vraag of onze maatschappij kan blijven groeien, of geluk daarvan afhangt en of er geen alternatief mogelijk is. Veel redelijk onbekende namen en enkele <i>usual suspec</i>t<i>s</i>, zoals Arjan Klamer en Jan Rotmans. Fractievoorzitter Marianne Timmer van de Partij voor de Dieren neemt twee artikelen voor haar rekening (<i>Je geld of je leven?</i> en <i>Een nieuw perspectief</i>).<br />
<br />
Aan de vooravond van de lezing van Jan Rotmans in theater Markant in Uden tóch maar het boekje aangeschaft. In zijn hoofdstuk (<i>Groene economie : de enige uitweg uit de crisis</i>) (zonder vraagteken) zet hij kort en krachtig zijn visie neer. Hieronder uit dit boek enige citaten<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-7pzMF2wtmAQ/UzQFt6Q36MI/AAAAAAAABow/8pZEd5pwPG8/s1600/KantelenMeer.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://4.bp.blogspot.com/-7pzMF2wtmAQ/UzQFt6Q36MI/AAAAAAAABow/8pZEd5pwPG8/s1600/KantelenMeer.jpg" width="401" /></a></div>
De huidige crisis is een systeemcrisis. De financiële en economische crisis die nu al vijf jaar duurt, is slechts het topje van de ijsberg. Het is een voorbode van komende crises: een ecologische crisis, een klimaatcrisis en een grondstoffencrisis. Deze crises zijn diep geworteld in onze productie- en consumptiesystemen. Wij produceren en consumeren om onbeperkte groei te verwezenlijken door onze natuurlijke hulpbronnen in hoog tempo uit te putten. We lenen voortdurend van de aarde, maar betalen niet terug. Dat kan lang goed gaan, maar niet onbegrensd.<br />
<br />
() Het wordt steeds duidelijker dat we in een kantelperiode leven: een tijdperk waarin we reeds een aantal ecologische grenzen hebben overschreden, waardoor ecologische systemen instabiel worden en hun weerslag zullen hebben op ons economisch systeem. Vanuit een transitieperspectied is een crisis een opluchting: een kans om het systeem op te schudden en te transformeren. Een crisis is een teken dat systeem en omgeving uit elkaar zijn gegroeid. Een systeemcrisis is een relatief korte periode van instabiliteit en chaos. In die periode reorganiseert het systeem zich en schept het een nieuwe structuur.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
() De huidige systeemcrisis is ook een waardencrisis. De oude waarden hebben de crisis veroorzaakt. Oude waarden als exploitatie, maximalisatie, ongeremde groei, economisch rendement, kortetermijnwinst, kwantiteit, welvaart en zelfredzaamheid hebben decennia lang ons denken en handelen bepaald. Zonder nieuwe waarden, vanuit een nieuw waardenparadigma, komen we niet uit de crisis en vallen we steeds terug. De nieuwe waarden omvatten naast economische waarden ook sociale en ecologische waarden.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.nobb.nl/images/Citaten/CitaatRotmansStruisvogel.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://www.nobb.nl/images/Citaten/CitaatRotmansStruisvogel.jpg" height="224" width="320" /></a></div>
() Uiteindelijk gaat het om een nieuw ordeningsmodel van markt, overheid en maatschappij. Elk van deze entiteiten heeft zijn eigen afrekeningsmechanisme. De markt is gericht op de korte termijn, groei, winst en efficiency. De overheid richt zich op de iets langere termijn en streeft naar stabiliteit en incrementele veranderingen. Het maatschappelijk middeneveld is gericht op belangenbehartiging vanuit duidelijke tegenstellingen. Een vernieuwde versie van het Rijnlandse model, gericht op verduurzaming van de economie vanuit een fundamentele herbezinning, zou uitkomst kunnen bieden.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" width="292" /></a></div>
() De kern van een nieuwe, groene economie is het schoon en veilig produceren en consumeren van goederen, materialen en energie. 'Schoon' betekent dat we geen gebruik maken van fossiele energie (olie, kolen, gas), maar alleen van schone energie, zoals zonne- en windenergie, aardwarmte en bepaalde soorten biobrandstoffen. Een groene economie is circulair, wat betekent dat afval de grondstof vormt voor nieuwe producten: elk onderdeel van elk product is opnieuw bruikbaar of biologisch afbreekbaar.<br />
<br />
Vervolgens somt hij <b>negen aandachts-/uitgangspunten</b> op:<br />
* minder eenzijdige fixatie op economische groei<br />
* afschaffen van het bruto nationaal product (bnp)<br />
* duurzaam rendement is belangrijker dan snel gewin<br />
* minder eenzijdige focus op aandeelhouders, en meer aandacht voor andere belanghebbenden<br />
* milieuschade en maatschappelijke schade worden zoveel mogelijk doorberekend in de prijzen van producten en diensten<br />
* vervuilende bedrijven betalen mee aan de maatschappelijke kosten die hun vervuiling oplevert<br />
* hervorming van het belastingsysteem (milieu belastende en energieverslindende productie en consumptie worden sterk belast)<br />
* stimuleren van nieuwe vormen van solidariteit<br />
* structureel investeren in kennis op het gebied van duurzaamheid<br />
<br />
(zondag 23 februari 2014)<br />
Hans van Duijnhoven<br />
<br />Anonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-66359193645165808142014-02-13T10:55:00.001+01:002022-01-31T16:42:43.291+01:00Wat gaat kantelen? Wat gaan we oefenen?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Tamelijk onverwacht kon de bibliotheek samen met <a href="http://www.hierhoudenwevan.nl/udenaar-de-toekomst/">Udenaar de Toekomst</a> hoogleraar transitiekunde <a href="http://www.nobb.nl/component/ohanah/jan-rotmans-in-markant-uden?Itemid=174"><b>Jan Rotmans</b></a> op dinsdag<a href="http://www.markantuden.nl/detail/574/uden-naar-de-toekomst"> 25 februari 2014 in theater Markant in Uden</a> een spreekbeurt over onze 'kantelende' samenleving laten houden. Én deze lezing neerzetten als het eerste <b>kantelcollege</b> in de regio Noord Oost Brabant. Een nadeel van deze eerste spreker is echter dat mensen die hem amper kennen waarschijnlijk denken dat Jan Rotmans een duurzaamheids-'goeroe' is. Die alleen daar mee bezig is: Nederland (en de rest van de wereld) duurzamer te maken. Zorgen dat we minder (en uiteindelijk) geen fossiele brandstoffen meer hoeven te verstoken, gebruiken. En dat we naar een samenleving gaan waar we (bijna) alle grondstoffen recyclen.<br />
<br />
Maar iedereen die wat meer meer moeite wil doen (bijvoorbeeld 15 minuten kijken naar <a href="http://www.youtube.com/watch?v=5flugQg7Jr8">Tegenlicht Talks</a>), weet dat Jan Rotmans (ook) op het standpunt staat dat er de komende jaren veel meer gaat kantelen. <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b>Er gaat nog veel meer schuiven, kantelen, veranderen</b><br />
Iedereen kan dagelijks de signalen oppikken. <br />
<br />
Crises (meervoud) die maar niet voorbij willen gaan. Waarin we blijven hangen. Alhoewel regeringen in binnen- en buitenland alles op alles zetten om de (groei)motor weer aan de gang te krijgen. Zonder veel succes. Op de een of andere manier zijn burgers in veel landen slimmer als hun regeerders. Kijken de kat uit de boom. Houden hun hand op de knip. Sparen. Lossen af. Hopen dat ze de storm kunnen uitzitten. En sommigen zijn 'iets' anders begonnen. Kleinschalig. Zonder toestemming van een baas of een hoger geplaatst iemand. Begonnen omdat ze het belangrijk vinden. Niet langer op anderen willen wachten, die toch niets doen.<br />
<br />
De centrale stelling van Jan Rotmans is dat we in een verandering van tijdperk zitten. Een model dat anderhalve eeuw prima heeft gewerkt, loopt op haar laatste benen. En er komt een nieuw bovendrijven. Langzaamaan. Niet van de ene op de andere dag. Niet tegen te houden. Het proces kan wel geremd worden. Door partijen uit het oude model die zich niet willen of kunnen aanpassen. Gesteund door lobbyisten, journalisten, politici, wetenschappers en anderen die op de een of andere manier belang hebben bij een status quo. We zitten midden in de mêlee. Dagelijks kun je er in de media signalen van opsnuiven. En een Openbare Bibliotheek heeft een mooie taak om mensen in haar werkgebied daarover te informeren. In de breedste zin van het woord. Door haar collectie en daaromheen uiteenlopende activiteiten te organiseren.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b>20e en 21e eeuws</b><br />
De groep burgers die begint door te krijgen dat onze bazen, politici en andere beleidsmakers niet weten hoe het verder moet, wordt steeds groter. Weten dat zij met 20e eeuwse methoden de problemen in onze 21e eeuw te lijf gaan. Keren zich van hen af. Niet richting populistische partijen of oplossingen. Nee, zij niet. Zij gaan op zoek naar zinvolle alternatieven. Dat kan van alles zijn. Producten, diensten, samenwerkingsverbanden. En het aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen. Ze hopen dat regeringen gaan inzien dat voor 21e eeuwse problemen andere oplossingen moeten worden bedacht. Er geëxperimenteerd moet worden met nieuwe methodes. Ze open (gaan) staan voor <i>change</i>. Niet langer wegvluchten in het benoemen van commissies die 'iets' bestuderen voor de onderste la. Nee, regeerders die begrijpen dat er in ons land overal mensen aan het oefenen zijn. En dat een gemeente, provincie of regering hand- en spandiensten kan leveren, faciliteren, obstakels opruimen, aanjagen, enthousiasmeren. Zover is het nog lang niet. Alhoewel er natuurlijk - en dat hoort ook bij het proces - positieve uitzonderingen zijn. Maar grosso modo hangen de meeste bazen en regeerders aan de handrem. En komen - wellicht verrassend voor velen - de grootste aanjagers uit het bedrijfsleven. Waar échte ondernemers al lang door hebben dat er héél erg veel geld te verdienen valt. Door bedrijven die hun nek uitsteken en als eersten bij deze golf weten aan te sluiten. Alweer jaren geleden bepleitte Mark Rutte als lijsttrekker voor een 'groen rechts' beleid. Maar dat idee heeft hij net als zijn duizend euro voor iedere Nederlander ook laten schieten. Sterker: in het begin van het parlementaire jaar 2013-2014 weigerde hij in de H.J. School-lezing een vergezicht, ideaal of stip de (Nederlandse) horizon te zetten.<br />
<br />
<b>Kantelthema's</b><br />
Hieronder een niet volledige poging onderwerpen op te sommen waar waarschijnlijk 'iets' gaat kantelen. Waarover de komende jaren gepraat zal worden. Moet worden. Binnen en buiten een bepaalde branche of 'tak van sport'. Een debat dat velen aangaat. Waarvoor de bibliotheek sprekers gaat aanzoeken. <i>Kantelcolleges</i>.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Betaald werk</b><br />
Alhoewel het officiële beleid van alle regeringen er steeds op is gericht om de werkloosheid flink omlaag te brengen, kun je regelmatig heel andere geluiden lezen, opsnuiven. We staan volgens die critici aan de vooravond van het wegvallen van héél erg veel (betaalde) banen. De 'schuldige' of aanjager is - zoals bij heel veel van de aangedragen 'thema's' - de zogenaamde <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Moore">Wet van Moore</a>. Waardoor elke 18-24 maanden de snelheid van computerchips verdubbelt, terwijl de prijs ongeveer gelijk blijft. Deze trend heeft in (bijna) alle 'takken van menselijke sport' gevolgen. Grote gevolgen. Wetenschap en daarmee samenhangende/afgeleide technologie komen in een steeds sneller tempo met nieuwe ontdekkingen, 'dingen' en diensten. Die er wellicht toe leiden dat binnen dertig jaar de helft van de bestaande banen zal vervallen. <br />
Geen probleem, zeggen andere critici, want dit proces van <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Creatieve_destructie">creatieve destructie</a> hoort bij onze samenleving. En mensen die overtollig worden vinden op termijn een ander soort werk. Niemand kan de toekomst voorspellen, maar het is maar zeer de vraag of dat nu ook zal gebeuren. <br />
We staan aan de vooravond van de massale komst van slimme, zelflerende systemen en 'robots'. Die, omdat ze zelflerend/zelfsturend zijn steeds meer menselijk werk kunnen (en waarschijnlijk zullen) overnemen. En er komt misschien een periode dat robots andere robots gaan maken. Dat is het principe van een zelflerend systeem.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b>Onbetaald werk</b><br />
Als de hierboven beschreven trend doorzet dan zullen we als samenleving een zéér serieus debat moeten voeren over mensen die geen betaalde baan meer hebben. Hoe geven we ze een inkomen. Blijven we ze achtervolgen met een sollicitatieplicht? Gaan we werk grootschalig herverdelen? Van gemiddeld 36 naar 18 uur per week? Gaan we in onze 'vrije' tijd onbetaald werk verrichten? Dat zinvol is, maar nu blijft liggen? Wordt het begrip 'participatiemaatschappij' niet meer vanuit een <i>money-driven</i> oogmerk over ons uitgestort, maar meer gebracht als een soort moreel appél aan ons allen om in onze overvloedige vrije tijd 'iets' zinvols te doen voor de samenleving. Doet de regering in de toekomst vooral een beroep op onze kennis en passie?<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Onderwijs</b><br />
Een relatieve buitenstaander - want geen onderwijzer, pedagoog, hoogleraar, maar wel een betrokken burger - mengde zich twee jaar geleden in het al jaren durende debat over onderwijs én opvoeding. Deze Seth Godin bepleit in zijn <a href="http://www.sethgodin.com/sg/docs/stopstealingdreamsscreen.pdf">Stop stealing dreams (what is school for?)</a> dat we stoppen met een onderwijssysteem dat onze kinderen klaarstoomt voor banen uit de 20e eeuw. Hij weet dat de tijd dat je tijdens je schoolloopbaan een vak leerde, dat je vervolgens ongeveer veertig jaar kon uitoefenen waarna je tot je dood van een goed pensioen kon genieten uit, over en voorbij is. In de 21e eeuw overheerst onzekerheid. Een van de belangrijkste deugden is dat je over veerkracht beschikt. Om je aan telkens wijzigende omstandigheden aan te passen. Niet meteen bij de pakken neer te gaan zitten als het tegen zit. In staat bij- en om te schakelen. Seth Godin wil dat een kind gedurende zijn schoolloopbaan leert ontdekken waarin hij of zij goed is, wat bij iemand past en met 'dat talent' de rest van het leven 'iets' zinvols gaat doen. Dan hoef je mensen ook niet zo'n heel erg hoog salaris meer te betalen, want zo'n persoon doet wat bij hem of haar past. Is lekker bezig.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.scientias.nl/wp-content/uploads/2013/05/100-jaar.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://www.scientias.nl/wp-content/uploads/2013/05/100-jaar.jpg" width="400" /></a></div>
<b>Gezondheid en (veel?) langer leven</b><br />
Alle signalen wijzen er op dat de gemiddelde leeftijd van mensen overal op de wereld jaar na jaar (voorlopig) zal blijven toenemen. We groeien door naar 9 à 10 miljard mensen. Alhoewel aan de ene kant het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw ter wereld brengt daalt, zal aan de andere kant door de trend dat we met ons allen gemiddeld steeds ouder worden de wereldbevolking toch blijven groeien. <br />
Vooral in onze contreien ontstaat een heel ander soort samenleving. Jonge mensen worden daarin een minderheid. En het percentage 65-plussers (een typisch 20e eeuwse term!) blijft de komende decennia groeien. En wellicht is de 'hoop' dat die bubbel in 2040-2050 voorbij zal zijn wellicht fout. De belangrijkste reden is dat onze (medische) wetenschap steeds meer aandoeningen en slijtages kan verhelpen. Althans er voor zorgen dat we allemaal gemiddeld ouder zullen worden. In april 2013 kwamen enkele onderzoekers in <a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4181-citaat-24">de publiciteit</a> toen ze beweerden dat 'de strijd' tegen kanker de eindfase ingaat. Kanker wordt kort door de bocht geformuleerd een chronische ziekte waarmee je (weer gemiddeld genomen) oud kunt worden. Verder zullen wetenschappers de komende jaren in staat zijn slecht functionerende 'delen' van ons lichaam te vervangen. <br />
Enkele jaren geleden is in Nederland besloten dat we langer moeten doorwerken. An sich is dit besluit begrijpelijk, maar aan de andere kant is het maar zeer de vraag of er wel voldoende werk is voor die steeds groter wordende groep.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Vervoer</b><br />
De grote verandering is niet dat we overschakelen van auto's die op gas of benzine rijden naar een electrisch aangedreven model. Of wellicht enkele jaren later op waterstof. Waarschijnlijk is het échte katelpunt dat we over enkele jaren gebruik zullen gaan maken van zelfsturende voertuigen. Die je op afroep op het juiste moment op de afgesproken plaats komt ophalen. Indien deze trend doorzet dan zal dit leiden tot een dynamiek die heel veel in onze sameneving zal veranderen. Mensen hoeven thuis 'hun' auto niet meer te stallen (in garage of op een parkeerterrein). Dit soort voertuigen worden ergens in een wijk, buiten het zicht van de bewoners geparkeerd en rijden uit zichzelf naar iemand toe die hen nodig heeft. Wegen kunnen ingekrompen worden, want dit soort auto's kunnen veel efficiënter rijden en vergen minder asfalt. Het verschil tussen platteland en stad zal nog meer als nu vervagen. Als consument bezit je zelf geen voertuig meer, maar betaal je voor het gebruik. Verkeersboetes, tanken bij benzinestations, lekker scheuren op de harde weg, flaneren op de boulevard, je auto zelf wassen en nog veel meer zaken zullen verdwijnen.<br />
Hoogstwaarschijnlijk zal een slimme ondernemer op een stuk land een circuit aanleggen waar je in een ouderwetse auto zelf mag rijden en scheuren.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://mjvdl.files.wordpress.com/2013/01/oxfam.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="267" src="http://mjvdl.files.wordpress.com/2013/01/oxfam.jpg" width="400" /></a></div>
<b>Ongelijkheid</b><br />
Enkele jaren geleden begonnen sommige auteurs schoorvoetend te schrijven over dit fenomeen. De laatste maanden is over dit onderwerp heel veel geschreven. En - inschatting - dit zal nog wel even aanhouden. Een belangrijk <a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4462-citaat-75">boek</a> over de steeds groter wordende kloof tussen de (kleine) groep die erg veel inkomen én vermogen heeft versus de steeds groter wordende groep die het met veel minder moet doen (en hoe funest dat is voor een samenleving) verscheen in 2009. <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/85/The-spirit-level-bookcover.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/85/The-spirit-level-bookcover.jpg" width="247" /></a></div>
<a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Richard_G._Wilkinson" target="_blank"><br />Richard Wilkinson</a> en <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Kate_Pickett" target="_blank">Kate Pickett</a> zijn Britse <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Epidemiologie" target="_blank">epidemiologen</a> die
onderzoek doen naar de staat van de gezondheid. In hun boek <i>The spirit level :</i> <i>Why equality is better for everyone </i>proberen ze
te verklaren waarom sommige landen beter scoren als andere landen.
Daartoe verzamelden ze van veel landen openbaar toegankelijke informatie
over de meest uiteenlopende zaken die te maken hebben met het menselijk
'welbevinden'. Denk aan het aantal tienermoeders, zelfmoorden,
misdadigers, ongeletterden, overgewicht, stress en burn out, gemiddelde
leeftijdsverwachting voor mannen en vrouwen, kindersterfte, druggebruik,
de status van vrouwen in een samenleving, ontwikkelingshulp enzovoorts.
Verder verzamelden ze van alle landen cijfers over de economie, zoals
het gemiddelde inkomen, BNP, verdeling van de inkomens (over tien
groepen, van arm naar rijk). En voegden daar enquêtes aan toe waarin
mensen bevraagd werden over hun welbevinden (vertrouwen in anderen, zich
gelukkig voelen).<br />
<br />
Onlangs publiceerde Oxfam Novib een rapport (<a href="http://www.oxfam.org/en/policy/working-for-the-few-economic-inequality" target="_blank">Working for the few : political capture and economic inequality</a>) over dit onderwerp. Een quote uit het persbericht werd door veel kranten en tijdschrijften opgepikt: op
deze aarde lopen 85 mensen rond die evenveel geld hebben als de helft van
de wereldbevolking. Verder beginnen steeds meer mensen zich te realiseren dat multinationals amper belasting betalen. Banken door ons allen met miljarden euro's zijn gered, maar dat de bonusfeestjes voor sommigen binnen die glanzende paleizen al die tijd vrolijk zijn doorgegaan. Tegelijkertijd wordt op de welvaartsstaat drastisch bezuinigd en verdwijnen veel belangrijke voorzieningen of leven voort in sterk afgeslankte vorm.<br />
<br />
Het is onmogelijk te voorspellen waartoe dit zal leiden, maar voor de hand ligt dat de groep die het meest onder vuur ligt op zeker moment dit beleid zal willen bijstellen, bijsturen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://beeld.boekboek.nl/BBBB/p/9789023483144/vdi9789023483144.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="400" src="http://beeld.boekboek.nl/BBBB/p/9789023483144/vdi9789023483144.jpg" width="250" /></a></div>
<b>Reclame</b><br />
In oktober 2013 verscheen van econoom Henk van Tuinen <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/10/henk-van-tuinen.html">Ons land kan menselijker : naar een economie die de samenleving verbetert</a>. Een boek dat tot medio februari 2014 in alle Nederlandse kranten en tijdschriften is doodgezwegen. Raar! Het is een vlot geschreven pamflet (174 pagina's). Uitgegeven door een goede uitgever (De Bezige bij). Bevat een mooie analyse van de samenleving waarin we terecht zijn gekomen. En bevat enkele aanbevelingen - en dat is redelijk uniek, want de meeste schrijvers weten prima wat er fout is, maar komen zelden met oplossingen - waarover een debat zou moeten worden gevoerd. <br />
<br />
Henk van Tuinen heeft een soort tegenhanger geschreven van een boek van twee Britten, een econoom en filosoof: vader en zoon Robert en Edward Skidelsky. Over hun boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/01/robert-edward-skidelsky.html">Hoeveel is genoeg?</a> wordt ook amper meer gepraat. Terwijl beide boeken schreeuwen om een maatschappelijk debat. <br />
Kort en krachtig. We zijn sinds de val van 'de Muur' en het communistische systeem in 1989 in een samenleving terecht gekomen waarin het 'neoliberale' model overal de overhand heeft gekregen. Een samenleving waar op bijna alle terreinen van het leven de waarde van 'dingen' in geld wordt uitgedrukt. Een sterke nadruk ligt op meten = weten, protocollen, overal managers opduiken die vakmensen komen vertellen hoe ze hun werk (efficiënter, dus voor minder salaris) moeten doen enzovoorts. Los van het feit dat de werkelijkheid veel complexer is tonen de Skidelskys en Van Tuinen aan dat dit model niet het enige juiste model is. Sterker: ze bepleiten een debat om als samenleving een andere richting in te slaan.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Henk van Tuinen legt in zijn verhaal sterk de nadruk op de alom aanwezige reclame. En noemt nadrukkelijk ook alle pr- en marketingkracht die ons doorlopend bestookt met de meest uiteenlopende 'boodschappen' om dit of dat te doen, te kopen, ervaren enzovoorts.<br />
In zijn ogen moet hierover een debat gevoerd worden want de aarde trekt het gevolg van dit consumeer-geweld niet langer. We worden doorlopend verleid om dit of dat product te kopen, dienst af te nemen. De Skidelskys hebben het over menselijke behoeften (die eindig zijn, want we kunnen niet meer eten als we nodig hebben) en verlangens. En die laatste - verlangens - worden door reclame, pr- en marketing-'producten' oneindig opgezweept. De aarde trekt het niet. Zeker niet als burgers in opkomende landen hetzelfde consumentengedrag gaan vertonen als wij hier in het Westen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
Van Tuinen weet dat het schier onmogelijk zal zijn om 'de reclame' aan banden te leggen. Dus bepleit hij een 'Ontplooiingsfonds' waarmee 'tegen-campagnes' kunnen worden betaald. Dat zijn boek tot nu toe is doodgezwegen in de pers geeft te denken. Voorlopig komt dit fonds er echt niet, maar dit laat onverlet dat zijn analyse wel hout snijdt. Op de een of andere manier zullen we iets moeten bedenken om te voorkomen dat bedrijven, instellingen en organisaties door kunnen gaan onze verlangens naar meer, anders, beter, groter te blijven 'opzwepen'. <br />
<br />
<b>Een goed leven</b><br />
In alle tijden en samenlevingen is hierover door mensen nagedacht. Vroeger was het relatief eenvoudig. Je deed hier beneden op aarde je best, schikte je in je lot (in welk nest of omgeving je werd geboren) en na de dood wachtte een beter leven. Die tijd is voorbij. De meeste mensen willen in het hier en nu een goed leven leiden. Hierover werd de laatste jaren al opvallend veel geschreven, maar het ligt voor de hand om te denken dat dit onderwerp nog meer zal gaan leven.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
Alleen zal de definitie van een goed leven gaan verschuiven. Over pakweg twintig jaar werkt een gemiddelde volwassene misschien nog maar vijftien uur per week, worden we gemiddeld 95 jaar oud, is de grens tussen werk en pensioen zeer diffuus geworden, hebben veel mensen in hun leven drie tot vier partners (met daaromheen een hele sliert andere mensen), liggen de gemiddelde inkomens van de meeste mensen dichter bij elkaar, leven we weliswaar nog steeds in een bepaalde regio maar die maakt wel deel uit van een groot Europa en zit er een 'wereldregering' aan te komen. Zijn alom robots en zelflerende systemen voor ons aan het werk.<br />
In zo'n samenleving is wellicht de belangrijkste vraag wat we in onze 'vrije tijd' gaan doen. Zeven dagen in de week tv kijken, games spelen? Of 'iets' anders? <br />
<br />
<b>Singulariteit</b><br />
In 2005 verscheen van de Amerikaanse onderzoeker en ondernemer Raymund Kurzweil het boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/07/ray-kurzweil.html">De singulariteit is nabij : het moment waarop de mensheid de grenzen van de biologie ontstijgt</a>. Een revolutionair boek. Dat door veel wetenschappers en critici weggezet wordt als science fiction. Hij beschrijft een ontwikkeling die wellicht ooit realiteit zou kunnen worden: eeuwig leven. Als mens. Niet als een fictief persoon zoals madame Bovary of Donald Duck. Nee, Kurzweil meent te weten dat tegen 2045-2050 de mens in staat zal zijn een brein up te loaden naar een computer of 'de cloud'. Alle gedachten en informatie die in onze hersenen ligt opgeslagen over te zetten naar een systeem, dat wél eeuwig kan blijven bestaan. <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
Dat moment noemt hij de singulariteit. En daaraan zit nog een andere dimensie, die voor nog grotere veranderingen zal zorgen. Een geüpload brein kan in de tweede helft van de21e eeuw in zijn ogen dan gekoppeld worden aan een ander geüpload brein. En dan gaan die twee 'mensen' samen denken; of vier, acht, zestien, 32. Deze getallen vormen natuurlijk een zogenaamde exponentiële reeks. Een begrip dat in dit boek en zijn denken centraal staat. De wetenschap en daarvan afgeleide technologie zit door de eerder genoemde Wet van Moore op zo'n exponentiële koers. De tijd dat ontwikkelingen zich lineair voltrokken (groeien, maar heel geleidelijk) is voorbij. We zitten in de visie van Ray Kurzweil (en ene <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/kevin-kelly.html">Kevin Kelly</a>) in een andere fase. Waardoor veranderingen steeds sneller op ons af zullen komen. En onze kantelende samenleving nog meer onder druk zal komen te staan.<br />
<br />
Een manier om dit te bezien: zelfs als een kwart waar wordt van hetgeen Kurzweil aandraagt, dan nog zullen de veranderingen immens zijn. <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b><a href="http://www.nobb.nl/nobb/nieuws/4571-citaat-106">Nieuw Nederland</a></b><br />
Onder deze kop presenteerde De Correspondent, het digitale 'nieuws'-platform, op donderdag 6 februari 2014 <a href="https://decorrespondent.nl/nieuw-nederland">een nieuw project</a>. Dat twaalf maanden gaat lopen. In die periode zal correspondent Jelle Brandt Corstius in twaalf provincies verslag doen van lokale 'oefenaars' of 'kantelaars'. In die twaalf maanden zal hij deze transitie-minded mensen, bedrijven, instellingen of organisaties 'aanvliegen' vanuit twaalf thema's. Die twaalf thema's zijn: Energie - Financiën - Liefde - Media - Onderwijs - Ouderen - Religie - Ruimte - Sociale cohesie - Voedsel - Water - Zorg. Enkele thema's zijn hierboven ook aangestipt.<br />
<br />
De conclusie aan het eind van dit lange artikel moet zijn dat er de komende jaren weinig terreinen van ons menselijk doen en laten zijn waar niets gaat veranderen. <i>Fasten your seatbelts</i>.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<br />
<b><br />En de politiek?</b><br />
Leidt ze dit dit proces? Staan ze voorop? Komen ze met verrassende voorstellen? Buitelen de heren en dames over elkaar heen met nóg een idee, suggestie?<br />
Of is eerder het tegendeel het geval? Initiëren ze niets? Blijven ze 'hangen' in het oude model? Opgesloten in hun polder?<br />
Een belangrijk karakter van 'ons' kantelen en oefenen is dat het (vooral) van onderaf zal opkomen, ontstaan. En als die aanname klopt dan heeft 'de politiek' ook niet zo veel te zoeken in die frontlinie. Maar moet ze zich beperken tot faciliteren, voorwaarden scheppen, obstakels wegruimen. Alle kantelaars en oefenaars niet té vervelend voor de voeten lopen. Zich realiseren dat er in de komende jaren, decennia verschillende partijen een stapje opzij moeten doen. Partijen die nu nog (vaak) tegen de gevestigde belangen én politiek 'aanschurken'.<br />
Of ons politiek systeem op de schop moet is maar zeer de vraag. Aan de andere kant is het ook niet verkeerd als ons politieke model kritisch onder de loep wordt genomen. Twee namen die zich nadrukkelijk in Nederland in het debat mengen zijn socioloog <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/10/willem-schinkel.html">Willem Schinkel</a> en de Belgische publicist David van Reybrouck (die een pleidooi houdt voor een systeem waarin voor sommige posities niet langer gestemd maar geloot wordt).<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>
<b>Optimisme, hoop en vertrouwen</b><br />
Bijzonder is dat de meeste hier aangehaalde personen redelijk positief over de toekomst zijn. Er gaat veel veranderen, maar waarschijnlijk komen we er als mensheid beter uit. Dat is kort samengevat hun houding. In Nederland is de jonge historicus Rutger Bregman wellicht het symbool van deze houding. In zijn boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/03/rutger-bregman-2.html">De geschiedenis van de vooruitgang</a> en in zijn artikelen op De Correspondent beschrijft hij alle veranderingen die op ons afkomen. En poneert als Correspondent Vooruitgang regelmatig onderwerpen die schreeuwen om een maatschappelijk debat. Dat dit tot nu toe amper van de grond komt ligt niet aan hem, maar aan (te?) veel politici, journalisten en andere 'meningsvormers' die blijven hangen in de 20e eeuw. Toch is een voorzichtige slotconclusie dat dit debat over alle hier aangedragen thema's niet valt tegen te houden. En Rutger Bregman, noch vele anderen zullen niet nalaten om hun omgeving er van te blijven doordringen dat we hierover met elkaar in gesprek moeten komen. Zij bezitten genoeg veerkracht om door te blijven gaan. Zij willen <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd</a>.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://georgeknightlang.files.wordpress.com/2013/02/wl-11occupy-mw81650.jpg%3fw=700" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="265" src="http://georgeknightlang.files.wordpress.com/2013/02/wl-11occupy-mw81650.jpg%3fw=700" width="400" /></a></div>
<b>Tegenlicht zondag 23 maart 2013</b><br />
Op zondag 23 februari 2014 is Rutger Bregman de hoofdgast in <a href="http://tegenlicht.vpro.nl/">Tegenlicht</a>: <i>De terugkeer van de utopie</i>.<br />
Aan de hand van beeldfragmenten zal hij zijn verhaal vertellen.<br />
<br />
Deze uitzending komt (bijna) tien jaar nadat een andere jongeman hetzelfde deed: op (schrikkelzondag) 29-2-2004 vertelde (de toen nog onbekende) filosoof Ad Verbrugge over <a href="http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2003-2004/bevangen-in-vrijheid.html">Bevangen in vrijheid</a>. Een analyse van de toenmalige tijdgeest. Bijzonder dat tien jaar later Tegenlicht Rutger Bregman heeft benaderd om hetzelfde te doen. Wat speelt er nu, en wat gaat spelen.<br />
<br />
(maandag 17 februari 2014)<br />
Hans van DuijnhovenAnonymousnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6849955439186069190.post-18339702375484741422014-01-27T14:27:00.000+01:002019-09-19T08:28:38.338+02:00Van hagenpreek naar KantelcollegesEen blog komt nooit zo maar tot stand. Wordt zelden in een opwelling begonnen. Alhoewel?<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Een korte en lange versie</b><br />
Dit blog is in een vloek en een zucht van de grond getild. Maar de aanloop was lang. Of kort. Het is maar net hoe je het verhaal brengt. <br />
De korte versie is dat het door een gelukkige samenloop gelukt is om hoogleraar Jan Rotmans naar de regio Noord Oost Brabant te halen. Een lang gekoesterde wens. Die zomaar werd vervuld.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://jopinxt.files.wordpress.com/2006/11/meidoornhaag.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://jopinxt.files.wordpress.com/2006/11/meidoornhaag.jpg" height="266" width="400" /></a></div>
<br />
<b>De lange versie is ... lang</b><br />
De lange versie is dat de bibliotheken in Noord Oost Brabant al jarenlang 'iets' doen met maatschappelijk relevante onderwerpen. Jaarthema's. Die door de jaren heen - vanaf november 2004 - als het ware meebewegen met de tijdgeest. Er een klein beetje op vooruitlopen. Althans dat willen en hopen we.<br />
<br />
Bedoeld om mensen in onze regio in contact te brengen met interessante sprekers over 'zaken' die (gaan) spelen in onze o zo complexe maatschappij. Om mensen te verleiden kennis te nemen van standpunten van 'redelijk' slimme en interessante mensen. Die vervolgens over dit of dat onderwerp beter gefundeerd een standpunt kunnen innemen. Zoiets doen we al jaren. Die sprekers programmeerden we meestal op de derde zondag van de (winter)maanden in de <a href="http://www.groene-engel.nl/">Groene Engel</a> in Oss. En Jan Rotmans wilde in juni 2013 op een verzoek om te komen spreken niet ingaan. Té druk. Had andere plannen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.tuinadvies.be/foto/hagen%20tuin4.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://www.tuinadvies.be/foto/hagen%20tuin4.jpg" height="300" width="400" /></a></div>
<b>Is that all there is?</b><br />
Maar na tien jaar begon er toch iets te knagen. <i>Is that all there is?</i> Moeten we die formule niet aanpassen. Een andere plek? Tijdstip? Soort sprekers? En - ook dat - moeten we niet 'iets-je' meer die spreekbeurten inbedden in dorp, stad en regio? Samen met anderen organiseren? Zonder onze onafhankelijke positie te verliezen? De vraag stellen is 'em beantwoorden. Maar het zou de waarheid geweld aandoen als we hier beweren dat het zo is gelopen, gekomen: de kantelcolleges. Dít blog.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Hoe begon het?</b><br />
De directeur van de Udense bibliotheek kwam onlangs (week 3 van januari 2014) met de vraag of ik wilde aanschuiven bij 'iemand' van de gemeente Uden. Die op de een of andere manier kennis had gekregen van het jaarthema <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/">Oefenen voor een andere tijd</a>. Het jaarthema van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Dat in september 2013 begon en normaliter loopt tot de zomer van 2014. Waarna er een ander thema zou komen. We hadden (toevallig, uitzonderlijk) in december 2013 al besloten om dat thema met een jaar te verlengen. Iedereen die wil zien, kan constateren dat dít hét thema van onze tijd is. <i>For many years to come!</i> Overal moeten we ons aanpassen aan sterk veranderende tijden. Dé crises (meervoud) gaan maar niet voorbij. Er zijn velen die buiten de boot vallen. Er is een gebrek aan hoop, vertrouwen en - vooral dat - perspectief. Onze minister-president weigert een vergezicht uit te spreken. Dus hebben we <i>Oefenen voor een andere</i> tijd verlengd tot de zomer van 2015. En proberen onder die noemer de komende 18 maanden de meest uiteenlopende aspecten daarvan naar voren te halen. Wederom om mensen te verleiden er kennis van te nemen; om er een (beter, gefundeerd) standpunt over te kunnen innemen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.hierhoudenwevan.nl/upload/medium/udenaardetoekomst.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.hierhoudenwevan.nl/upload/medium/udenaardetoekomst.jpg" height="298" width="400" /></a></div>
<b>Een ontmoeting in Uden</b><br />
Bij 'die mevrouw van de gemeente' schoof ik vorige week aan. En wat had Mirande Heffels voor elkaar gekregen? Jan Rotmans overgehaald naar Uden af te reizen! Om als hoogleraar transitiekunde een spreekbeurt te komen geven over het belang van ... Tja, eigenlijk <i>Oefenen voor een andere tijd</i>. Hij bezigt natuurlijk andere woorden. Heeft nog nooit van dat 'oefenen' gehoord, maar zal ongetwijfeld begrijpen wat we er hier in Noord Oost Brabant mee bedoelen. Er is een nieuwe samenleving aan het ontstaan. Volstrekt anders. Een nieuw model komt bovendrijven. En - evident - dan zal ons oude model afsterven, langzaam plaats maken voor dat andere. Of - ook niet ondenkbaar - misschien gaat wel erg snel. Jan Rotmans weet ook niet hoe het precies zal uitpakken. In welk tempo. Waar 'het' begint. Hij weet alleen dat een tijdperk dat ergens in de 18e eeuw begon (denk aan stoommachines die mensen achter weefgetouwen overbodig maakten) momenteel (<i>as we speak, </i>sorry<i> write</i>) aan het overgaan is in een ander model. Alle verworven- én zekerheden uit de 20e eeuw zullen we achter ons moeten laten. Deze door wetenschap én technologie aangedreven trend is niet te stoppen. Op een aarde die tegen haar grenzen aanloopt. Die aarde zal het trouwens worst wezen. Die overleeft ons wel. Nietwaar <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2013/10/een-verkeerd-logo.html">Peter Westbroek</a>?<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" width="292" /></a></div>
<b>Udenaar de toekomst</b><br />
Jan Rotmans zou komen. Maar wanneer? Waar? Daarover wilde ze met de bibliotheek praten. Het samen organiseren. Het moge duidelijk zijn dat er meteen een klik was. Zij wist wie Jan Rotmans was. Waar hij voor staat. Hoe de samenleving zich aan het ontwikkelen is. Ook in Uden. Sterker. Ze is als projectleider betrokken bij een project dat ik niet kende: <a href="http://www.hierhoudenwevan.nl/udenaar-de-toekomst/">Udenaar de toekomst</a>. Een lokaal initiatief. Waar Udense 'oefenaars' op hun manier bezig zijn 'iets' te doen wat te maken heeft met dat andere model. Vaag? Natuurlijk. Een kernpunt van dit alles is dat er geen blauwdruk klaarligt. Geschreven of gemaakt door beleidsambtenaren. Deskundigen. En dat iedereen die er 'iets' mee wil doen alleen maar die blauwdruk uit de kast hoeft te pakken (of beter - tegenwoordig - van het net plukken) en stap voor stap alles gaan uitvoeren, doen. Nee. Drie keer nee. <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.boerenbridge.com/klompen1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.boerenbridge.com/klompen1.jpg" height="227" width="400" /></a></div>
<b>20e en 21e eeuw</b><br />
Onze nieuwe samenleving staat haaks op de wereld van de 20e eeuw. Waar rangen en standen heersten. Luisteren naar je baas. Doe maar wat je wordt opgedragen. En, vooral niet meer. Gehoorzaam en er ligt een prachtige carrière voor je in het verschiet. Voorbij, écht over en uit.<br />
In de 21e eeuw is de belangrijkste attitude (of deugd) dat je over veerkracht beschikt en er op vertrouwt dat 'het' wel goed zal komen. Dat je handelt vanuit je 'gevoel'. Veel mensen voelen op hun klompen aan dat ons huidig model tegen haar grenzen aanloopt. Dat het weinig zin heeft om 'de Roemenen', 'de bankiers', 'de politici' of 'Europa' de schuld te geven. Van wat? Tja, wat is hét probleem. Er is 'iets' fout met onze samenleving. We lopen tegen grenzen op. En - vooral dat - veel 'eenvoudige' mensen hebben geen vertrouwen in 'de boven ons gestelden'. <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://s.s-bol.com/imgbase0/imagebase/large/FC/2/8/1/9/9200000005529182.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://s.s-bol.com/imgbase0/imagebase/large/FC/2/8/1/9/9200000005529182.jpg" height="640" width="388" /></a></div>
<b>Verlangen naar gezag ... en een verhaal</b><br />
Socioloog <a href="http://www.nobb.nl/component/ohanah/het-verlangen-naar-gezag?Itemid=174">Christien Brinkgreve</a> geeft in haar boek <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/10/christien-brinkgreve.html">Het verlangen naar gezag : over vrijheid, gelijkheid en verlies van houvast</a> aan dat mensen snakken naar een soort herstel van gezag. Terugverlangen naar een tijd waarin 'alles' zo helder en duidelijk was. Pastoor (of dominee), directeur en andere gezagsdragers wisten wat goed voor ons was. We deden redelijk braaf wat zij wilden en het leven was 'goed'. Nu verlangen mensen terug naar mensen die ons vertellen hoe 'het' moet. Alleen is er een - klein - probleem. Ouderwets gezag heeft te maken met regels. En die gelden altijd voor anderen; onze buren, collega's. Niet voor onszelf. Wij zijn vrijgevochten wezens die het goed doen. Een levensgroot dilemma of paradox. Christien Brinkgreve bepleit dat er een nieuw, ander verhaal komt. Of verhalen. Waar we enthousiast over zijn. Een vergezicht. Een stip aan de horizon. Iets waar we voor willen - kunnen, mogen, moeten - gaan! De vraag is alleen van wie dat moet komen. God, de kerk? Politici zijn verdacht.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Overal oefenaars - maar vooral lokaal</b><br />
Dus wat zien we. Overal in het Westen staan individuen op die lokaal, regionaal - in ieder geval in eigen, kleine kring - ergens voor gaan staan. Die 'iets' missen. Willen veranderen. Tot stand brengen. Oprichten. Niet omdat ze dat van een 'hogere' persoon of macht moeten. Integendeel: dan gaat het fout. Wordt het niets. Hoedt u voor de baas die wil dat u gaat veranderen. En omarm er een die u als het ware verleidt om vanuit uw eigen passie, vakmanschap, kennis een andere kant op te bewegen. Oefenen. En niet meteen klaar staat met sancties als het fout gaat. Een baas die weinig op heeft met procedures en targets, maar gaat voor 'de inhoud'. Benieuwd wat u teweeg gaat brengen. Die weet dat 'het' anders moet.<br />
<br />
<b>Burger van Stavast</b><br />
<a href="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/769833/1/1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/769833/1/1.jpg" height="400" width="235" /></a>Een clubje trendwatchers noemden dit soort burgers in hun (tweede) <a href="http://www.juwelenschip.nl/downloads/72TrendRede%202012.pdf">TrendRede 2012</a> Burgers van Stavast. Die handelen naar de titel van het erg dunne boekje van (die Franse, oude diplomaat) Stéphane Hessel: <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/05/stephane-hessel.html">Doe er iets aan!</a> Met uitroepteken. Neem een standpunt in. Niet zo maar. Nee, vanuit een zelfgemaakte analyse dat er 'iets' niet klopt, 'het' anders moet. Wacht niet langer op 'de overheid', je ouderwetse 'baas' of anderen. Nee, verzamel mensen uit je omgeving om je heen. Gelijkgestemde zielen. Vorm een stammetje. En doe iets constructiefs. Stop met klagen, zeuren, steunen.<br />
<br />
<b>Peter Sloterdijk</b><br />
Deze bekende Duitse filosoof publiceerde in 2009 een moeilijk boek met een zeer heldere titel. Die iedereen aanspreekt. Sterker, die titel is een oproep aan ons allen. Zeer direct. <b>Du mußt dein Leben ändern</b>. Vertaald als <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2013/06/peter-sloterdijk.html">Je moet je leven veranderen</a>. Zijn centrale verhaal is dat de mens sinds hij ongeveer tienduizend jaar geleden het jager-gedoe achter zich liet en zich permanenter op een plek ging vestigen (zeg maar ging 'boeren' en er daardoor ook andere beroepen ontstonden) altijd aan veranderende omstandigheden heeft aangepast. Moest aanpassen. We hebben in zijn ogen altijd geoefend. Maar nu zijn we op een punt gekomen dat het nog belangrijker wordt. We lopen tegen de grenzen van de aarde aan en daar bovenop komt de almaar doordenderde trein van vooruitgang (wetenschap en technologie).<br />
<br />
Het woord 'oefenen' hebben we natuurlijk 'geleend' voor het jaarthema <i>Oefenen voor een andere tijd</i>.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/750135/1/1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/750135/1/1.jpg" height="400" width="270" /></a></div>
<b>Een betere tijd, een nieuwe(re) tijd?</b><br />
Die twee woorden zitten bewust niet in de zin. Want het is maar zeer de vraag of onze toekomst beter zal zijn als de huidige. En wat betekent 'beter'. Meer inkomen, meer bezit, meer geluk. Maar wat is geluk. Eén ding lijkt zeker: de komende jaren gaat bijna alles op de schop. In elke sector en in alle hoeken en gaten van het menselijk leven zullen grote veranderingen op ons af komen. En we zullen er mee moeten leren omgaan. Overal gaan we oefenen.<br />
<br />
<b>Andere kantelmomenten</b><br />
Door de eeuwen heen zijn er altijd grote doorbraken en kantelmomenten geweest. Alleen zullen weinig mensen zich toen (toen het gebeurde) zich gerealiseerd hebben dat zo'n moment zich onder hun neuzen afspeelde. Denk aan Galilei (met zijn inzicht dat de aarde om de zon draait en niet andersom), Newton (die kon berekenen en wist waarom planeten rond de zon draaiden en wat zwaartekracht ongeveer is), Darwin (die zich realiseerde dat evolutie het allesoverheersende principe in het komen en gaan van soorten is), Einstein en Bohr (die als eersten begrepen hoe op heel kleine schaal elementaire deeltjes zich ongeveer - maar heel raar - gedragen). En daar tussen door liepen er altijd slimme jongens (meestal, weinig vrouwen) die van alles uitvonden. Machines, 'dingen', procedures die veel impact kregen en hadden op de manier waarop dingen in een maatschappij liepen, waren georganiseerd.<br />
De uitvinding van de stoommachine en de notie dat je dat 'ding' kon inzetten om sneller te kunnen weven, of een mijn droogpompen stonden aan het begin van de eerste Industriële Revolutie. Die tot aan de dag van vandaag toe als het ware doorwerkt.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/746949/1/1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="http://img.literatuurplein.nl/blobs/ORIGB/746949/1/1.jpg" height="400" width="248" /></a></div>
<a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Moore"><b>De Wet van Moore</b></a><br />
Het inzicht van meneer (Gordon) Moore dat de rekenkracht van computerchips gemiddeld elke 18 tot 24 maanden verdubbeld (tegen dezelfde kosten) heeft geleid tot een zeer snelle ontwikkeling. Die niet alleen relevant is voor bouwers van pc's, iPads en andere digitale producten. Nee, de Wet van Moore werkt door in bijna alle wetenschapsgebieden. Waardoor onze kennis en hoeveelheid informatie explodeert. Exponentieel groeit.<br />
Ene <a href="http://nl.wikipedia.org/wiki/Ray_Kurzweil">Ray Kurzweil</a> staat op het standpunt dat deze aanhoudende Wet van Moore over twintig tot dertig jaar zal leiden tot de mogelijkheid om de inhoud van een menselijk brein (inclusief alle daarin opgeslagen informatie) up te loaden naar een computer. Waardoor zo'n brein feitelijk het eeuwig leven heeft en (nog belangrijker) gekoppeld kan worden aan een ander brein. Die samen kunnen gaan denken. Dat moment noemt hij <a href="http://lezersvanstavast.blogspot.nl/2012/07/ray-kurzweil.html">de singulariteit</a>. En dan zal de versnelling nog groter worden. Speculatief? Wie zal het zeggen. De trend dat nieuwe 'dingen' in een steeds sneller tempo op ons afkomen valt moeilijk te ontkennen of te missen.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b>Tegenstand, verzet</b><br />
In elke tijd en samenleving is er verzet geweest tegen nieuwe ontwikkelingen. In de week dat duidelijk werd dat Jan Rotmans naar deze regio zou komen kwam in een ander gezelschap <a href="http://alaindebotton.com/the-school-of-life/">The School of Life</a> aan bod. Dat is een Engelse instituut-"je" dat opgezet is door de redelijk bekende filosoof <a href="http://alaindebotton.com/">Alain de Botton</a>. In Londen organiseren ze in hun pand uiteenlopende bijeenkomsten om mensen over aspecten van 'het leven' te laten nadenken. Vaak plannen ze ook bijeenkomsten buiten hun uitvalbasis. Elke maand is er een <i>Sunday Sermon</i> voor niet gelovigen. Waar een voorganger (een Jan Rotmans of een andere wetenschapper, deskundige) op de kansel plaats neemt en de aanwezigen iets voorhoudt. Compleet met gezang en collectebus.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Dat beeld van de zondagse preek deed, doet denken aan de reeks lezingen op de zondagmiddag in de Groene Engel. Zonder gezang en collectebus. Alhoewel. Geïnteresseerden betalen een kaartje aan de kassa. of via internet. En toen kwam dus het oude woord <b>hagenpreken</b> bovendrijven. Dat waren bijeenkomsten in de 16e eeuw. In een tijd dat het katholieke geloof nog overheersend was; maar Luther was al opgestaan . In Nederland was de Beeldenstorm geweest. Maar protestanten werden nog onderdrukt. Dus kwamen die stiekem samen. Op onverwachte plekken. Met mensen die op de uitkijk stonden. Achter hagen. Ergo: hagenpreken. Die niet lang duurden, want na enige tijd namen protestanten op veel plaatsen in Holland en Utrecht de macht over en in handen. En verdwenen de hagenpreken.<br />
<br />
<b>Schuilkerken en de generaliteitslanden</b><br />
Enkele eeuwen later waren de rollen - in het Zuiden - omgedraaid. Waren de Hollanders de baas in het Zuiden en mochten de katholieken niet openlijk hun geloof belijden. Dus kwamen er schuilkerken. En verviel het Zuiden en andere delen van Nederland tot generaliteitslanden. Dat ging ook voorbij.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.tuinadvies.be/foto/Hagen%20aanplanten%20stap%20voor%20stap%20%20(1).jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.tuinadvies.be/foto/Hagen%20aanplanten%20stap%20voor%20stap%20%20(1).jpg" height="292" width="400" /></a></div>
<b>Hagenpreken voor de 21e eeuw</b><br />
Zo kwam dus de zin <i>hagenpreken voor de 21e eeuw</i> bovendrijven. Het beeld dat Jan Rotmans en anderen in hun 'verhaal' neerzetten is dat er in onze samenleving een model allesoverheersend aanwezig is. Een model dat iedereen begrijpt, waarbinnen we allen leven en het is erg moeilijk om een ander model te kunnen voorstellen. Het lijkt een beetje op vissen, die zich (hoogstwaarschijnlijk) niet voor kunnen stellen dat er leven buiten 'hun' water is. Dat model loopt in de visie van Jan Rotmans tegen haar grenzen aan. Op allerlei terreinen. Binnen dat model zijn velen bezig om 'de motor' weer op gang te brengen, maar waarschijnlijk is dat niet meer mogelijk. Tenzij we de grenzen (van de aarde) nog meer overschrijden. Maar dat is op termijn ook niet houdbaar. De vissen in de zee zijn op een gegeven moment op. Alle olie, gas en steenkool is verbruikt. Sommige grondstoffen: idem dito. Er zijn té veel mensen die té veel consumeren. En daar tussendoor komen in steeds sneller tempo technologische doorbraken die bijvoorbeeld (betaald) werk schaars zullen maken of de mens zullen doen laten versmelten met robots.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-lesCHmDXpOo/UhxUVnd8LcI/AAAAAAAABOM/nH9nUdwACLY/s1600/LogoOefenenLvS.jpg" width="292" /></a></div>
<b>De tijd van pastoors en dominees</b><br />
Is bijna voorbij. De meeste mensen zitten niet meer op preken te wachten. Het woord hagenpreek dekt enerzijds de lading, maar is tóch niet de manier om lezingen à la Jan Rotmans te afficheren. Die kritische opmerkingen kwamen van collega's die dat - gelukkig - 'gewoon' durven te zeggen. Gelukkig kwam een andere collega, na een nachtje gebroed te hebben op die hagenpreken, met een alternatief. Kantelcolleges. Perfect. Dekt de lading. De komende jaren zullen de Noord Oost Brabantse Bibliotheken deskundige sprekers naar deze regio halen om zich over aspecten van ons 'oefenen' en 'kantelen' uit te spreken. Die spreekbeurten organiseren we bij voorkeur samen met anderen. Op verschillende plaatsen en tijdstippen. <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<b>Jan Rotmans op 25 februari</b><br />
Zo is het gekomen. En verzorgt Jan Rotmans - of hij het nu leuk vindt of niet - het eerste Kantelcollege. In <a href="http://www.markantuden.nl/detail/574/uden-naar-de-toekomst">Theater Markant</a>. En gaan we als bibliotheken in de gemeente Uden, Bernheze, Landerd, Oss en Veghel op zoek naar andere sprekers. Die we ergens in de regio neerzetten. Om zich uit te spreken over andere aspecten van onze kantelende samenleving. En we zoeken daarvoor actief partners binnen onze regio. Die samen met ons op 'hun' gebied een spreker willen uitnodigen die voor een breder publiek als die bepaalde sector of branche of segment interessant is.<br />
<br />
Klik <a href="http://oefenenvooreenanderetijd.blogspot.nl/2014/01/de-hagenpreek-van-jan-rotmans-voor-de.html">hier</a> voor een (eerder geschreven) artikel (Het kantelcollege van Jan Rotmans)<br />
<br />
(maandag 27 januari 2014)<br />
Hans van Duijnhoven<br />
<br />Anonymousnoreply@blogger.com0